7 tips: zo coach je je student of leerling
Voor het vak loopbaanoriëntatie en -begeleiding (LOB) is het belangrijk om op een effectieve manier loopbaangesprekken te voeren. Hoe coach je leerlingen en studenten? Docentencoach Thea Bootsma-Lankman heeft hier veel ervaring mee en geeft tips.
Voor het voeren van goede loopbaanoriëntatie- of coachingsgesprekken moet je als docent beschikken over bepaalde gespreksvaardigheden. Thea Bootsma-Lankman, docentencoach bij het MBO College Almere weet dat het vooral een kwestie is van veel oefenen. “Ik merk dat er – met name bij startende leraren – een grote behoefte is om meer te leren over het coachen van studenten. De lerarenopleiding is vooral gericht op het lesgeven, maar in de praktijk moet je studenten ook coachen.”
Tip 1: investeer in de relatie
De allerbelangrijkste tip is dat je als docent een goede relatie opbouwt met je student of leerling. Een bekende uitspraak in het onderwijs is niet voor niets: relatie gaat voor prestatie! Een goede band opbouwen vraagt veel tijd en investering, maar zorgt ervoor dat je gemakkelijker loopbaangesprekken kunt voeren.
Tip 2: let op waar je zit
Ga tijdens een een-op-een gesprek nooit recht tegenover de student of leerling zitten. Ga liever in een hoek van 90 graden zitten. Daarmee geef je de ander ruimte om oogcontact aan te gaan wanneer hij dat wil en zal hij zich meer op zijn gemak voelen.
Tip 3: luister actief
Luisteren is een heel belangrijk onderdeel van coachen. Zeker in een loopbaangesprek, waar de student of leerling vooral het woord moet voeren. Je kunt dit als docent stimuleren door iets te zeggen als: ‘Ik weet het niet, vertel jij me het maar.’ Om duidelijk te maken dat je luistert en hoort wat de student of leerling zegt, kun je af en toe samenvatten wat die vertelt. Wees je ook bewust van je gezichtsuitdrukking en je lichaamshouding als je luistert.
Tip 4: zet deze gesprekstechnieken in
Thea Bootsma-Lankman gebruikt in haar coachingsgesprekken met studenten het volgende ezelsbruggetje: “Gebruik LSD, wees een OEN en laat OMA thuis. Die afkortingen staan voor luisteren, samenvatten en doorvragen (LSD). Voor open, eerlijk en neutraal (OEN). En voor oordelen, meningen en adviezen (OMA). Het is belangrijk om je vooral open te stellen voor wat de student of leerling vertelt. Het gaat erom dat die zelf een mening leert vormen en op zoek gaat naar een oplossing. Als coach zorg je ervoor dat zij zelf tot een inzicht komen.”
Tip 5: vraag door
Doorvragen is een manier om aan te geven dat je luistert naar de student of leerling. Het is ook een manier om extra informatie naar boven te halen als die niet het achterste van zijn tong laat zien. Doorvragen kan een uitnodiging zijn om meer te vertellen.
Tip 6: laat stiltes vallen
Stiltes laten vallen in een gesprek is lastig, maar werkt zeer effectief. Een student of leerling zal meer gaan vertellen en jij kunt je als docent concentreren op het luisteren. Stiltes zijn ook goed te gebruiken om even na te denken over wat je wilt zeggen.
Tip 7: reflecteer op je eigen gedrag
Een goede coach reflecteert op zijn eigen gedrag. Stel je effectieve vragen? Geef je de student de ruimte om eigenaar te zijn van zijn eigen leerproces? Vraag de studenten na afloop van het gesprek hoe zij het hebben ervaren. Geef ze ruimte om feedback te geven en sta open voor verbeteringen.
Zelf leerdoelen formuleren
Bij de LOB-gesprekken die Bootsma-Lankman met studenten voert, gebruikt ze altijd een plan van aanpak dat studenten zelf invullen. Zo worden ze eigenaar van hun eigen leerproces en het stimuleert hun intrinsieke motivatie. In het plan van aanpak formuleren studenten vooral hun eigen leerdoelen en beschrijven ze wat of wie ze nodig hebben om dit te bereiken.
Meer weten?
- Een manier om studenten te coachen is het voeren van oplossingsgerichte gesprekken.
- Bij het Expertisepunt LOB vind je veel achtergrondinformatie over LOB en hoe je dat kunt vormgeven en de kwaliteit kunt borgen, met voorbeeldvragen en andere tools.
- SLO biedt leraren in het vmbo een leergang LOB, om vorm en inhoud te geven aan het vak.
