Effectieve leesinstructie met voor-koor-zelf

Steeds meer leerlingen verlaten de basisschool met een leesachterstand. Een groot probleem dat vraagt om actie. Basisschool De Meulebeek heeft technisch leesonderwijs daarom hoog op de agenda staan. De school stelt hoge doelen, heeft extra tijd voor lezen ingeroosterd en investeert in een effectieve leesinstructie met de methodiek voor-koor-zelf. Deze aanpak is succesvol, verschillende leerlingen zijn in een half jaar tijd twee niveaus omhoog gegaan.

Eén van de kenmerken van goed leesonderwijs is een effectieve leesinstructie. Onderzoek laat zien dat de meeste leerlingen pas goede lezers worden als ze een goede leesinstructie krijgen waarbij er systematisch aandacht is voor de letter-klankkoppeling (Snow e.a. 1998). 

Geef een effectieve leesinstructie met voor-koor-zelf

Bij een effectieve leesinstructie is het belangrijk dat leraren duidelijk uitleggen en veel hardop voordoen (modelen). Een bewezen methodiek hiervoor is begeleid, herhaald en hardop lezen via voor-koor-zelf lezen. Deze methodiek kenmerkt zich door een vast en herkenbaar schema met drie stappen: eerst voorlezen, dan in koor en vervolgens zelfstandig. 

Voorlezen (voor) 

In de eerste fase leest de leraar of een goed lezende leerling een (stukje) tekst voor. Het voorlezen gebeurt correct, in het juiste tempo én met de goede intonatie. De rest van de leerlingen luistert actief naar het voorlezen. Van belang is dat de leerlingen tijdens het voorlezen de tekst met de ogen volgen. Veel leerlingen vinden het fijn om met een bijwijzer of leesvenster te werken. Door de koppeling tussen ‘horen en zien’ krijgen leerlingen meer grip op een tekst.

Koorlezen (koor)

De volgende stap is koorlezen. Het stukje tekst dat de eerste keer is voorgelezen, lees je nu samen met de leerlingen hardop. De leraar leest in een hoog tempo dat de leerlingen als het ware meetrekt. Met koorlezen worden spreken, zien en horen aan elkaar gekoppeld. Koorlezen zorgt ervoor dat leerlingen teksten in een steeds hoger tempo kunnen lezen. 

Zelf lezen (zelf)

Tijdens de laatste fase van voor-koor-zelf lezen de leerlingen hardop voor zichzelf. Leerlingen kunnen ook in tweetallen lezen. De stukjes die hardop gelezen worden, mogen niet te lang zijn. Geef de leerlingen inhoudelijke feedback nadat ze hardop hebben gelezen en laat leerlingen elkaar ook feedback geven. Start altijd met een compliment voordat je tips geeft en geef inhoudelijke argumenten. De leraar is rolmodel bij deze manier van feedback geven. 

In de fase van zelf lezen is het voor het resultaat belangrijk dat ook steeds alle leerlingen actief aan het lezen zijn. Wanneer maar één leerling leest en de andere leerlingen achterover leunen, is de effectieve leestijd van leerlingen te laag.

Gedifferentieerde aanpak

Voor-koor-zelf lezen wordt op basisschool De Meulebeek in groep 3 tot en met 8 toegepast. Om tegemoet te komen aan de verschillen tussen leerlingen hanteren zij het IGDI-model. De letters IGDI staan voor Interactief, Gedifferentieerd en Directe Instructie.

Het doel van het IGDI-model is dat alle leerlingen basisstrategieën aangeboden krijgen, maar dat er ook ruimte is voor differentiatie. Op basisschool De Meulebeek wordt er met drie niveaugroepen gewerkt: goede, gemiddelde en instructiegevoelige lezers. 

Meer weten over effectief leesonderwijs?

Wil je meer weten over effectief leesonderwijs? 

• Bekijk op leraar24.nl de publicatie Wat is effectief leesonderwijs?. Of lees over RALFI, een intervisieprogramma voor zwakke lezers, waarbij herhaald lezen ook een belangrijk uitgangspunt is.
• Houd voor-koor-zelf lezen boeiend en effectief met de Voor-Koor-Doordraaier.