Sociale media gebruiken in de klas kan leiden tot betere leerresultaten

Wel of geen sociale media gebruiken in de klas als leermiddel? Voor de resultaten maakt het niet uit, die worden niet vanzelfsprekend beter met sociale media, zo blijkt uit onderzoek van de Technische Universiteit Eindhoven. Toch adviseren onderzoekers Antoine van den Beemt en Marieke Thurlings het gewoon te proberen. “Maar zorg er wel voor dat het deel uitmaakt van de onderwijsvisie en het leermiddelenbeleid van de school.”

Leraren worstelen met de aanwezigheid van sociale media in de klas. Die worden vaak gepropageerd als leermiddel, maar worden ook als stoorzender ervaren. Hoe kunnen leraren daar balans in brengen? Volgens onderzoeker Antoine van den Beemt zouden leraren een weloverwogen keuze moeten maken als ze sociale media als leermiddel willen inzetten. Daarom zocht hij met collega-onderzoekers in de literatuur naar wat al bekend is over leereffecten van sociale media.

Dat bleek best lastig. “Er is geen eenduidig beeld, de uitkomsten zijn zeer wisselend”, zegt Van den Beemt. De meeste studies betroffen het hoger onderwijs, over het primair en voortgezet onderwijs waren niet veel onderzoeken beschikbaar.

Leerresultaten nauwelijks beter behalve bij taal

Leerresultaten blijken nauwelijks te verbeteren door gebruik van sociale media of andersoortige digitale media (internet of games) als leermiddel vergeleken met traditionele lesmaterialen. Maar ze nemen ook niet af.

Uitzondering is het taalonderwijs. Daar leidt het gebruik van sociale media soms tot betere leerresultaten. “Veel sociale media zoals Facebook, WhatsApp en Twitter zijn op tekst gebaseerd”, verklaart Van den Beemt. “Die taligheid zorgt ervoor dat leerlingen meer aan het oefenen zijn met taal. Als je dat gericht weet in te zetten binnen het taalonderwijs verbeteren de resultaten.” De motivatie voor een onderwerp nam wel toe door gebruik van sociale media als leermiddel. Maar dat effect is tijdelijk.

Leraren oordelen gemengd over sociale media in de klas

Leraren zijn niet altijd positief over sociale media als leermiddel. Ze willen het wel proberen, maar vinden dat ze er te weinig van weten. Van den Beemt adviseert leraren dan ook zich te professionaliseren en die kennis wel op te doen. Zodat ze ook een bewuste keuze kunnen maken om sociale media wel of niet in te zetten en hoe. En “leraren moeten niet denken dat leerlingen beter zijn dan zij. Het is een misvatting dat alle leerlingen heel vaardig zijn met ict of sociale media.”

Bij de analyse van de literatuur ontdekten Van den Beemt en zijn collega’s dat de houding van de onderzoeker en de leraren tegenover sociale media in het onderzoek bepaalt hoe zij de uitkomsten interpreteren. “Bijvoorbeeld een onderzoeker die zelf niet positief is over sociale media als leermiddel, zal een onduidelijke uitkomst gebruiken om te adviseren sociale media niet in te zetten. Onderzoekers die positief zijn, zullen dezelfde uitkomst aanwenden om het gebruik van sociale media in de klas te verbeteren. “Bovendien zijn de resultaten vaak afhankelijk van de context: die ene school, bij een bepaalde docent en een specifiek vak. De generaliseerbaarheid is dan niet erg groot.”

Sociale media opnemen in schoolvisie

Dit alles betekent overigens niet dat Van den Beemt vindt dat sociale media dan maar niet moeten worden ingezet. “Sociale media maken een belangrijk deel uit van de leefwereld van jongeren, dus je kunt het niet negeren. Ik vind dat je het wel moet uitproberen en onderzoeken.” Belangrijk daarbij is dat de sociale media onderdeel uitmaken van de onderwijsvisie van de school en het leermiddelenbeleid.

Meer weten?

• Lees meer over het onderzoek Sociale media in de klas: Vloek of zegen? van de Technische Universiteit Eindhoven.
• Van de studie is ook een artikel verschenen in vakblad Didactief: Sociale media: stoorzender of wondermiddel?
• Lees ook het artikel over de nieuwste adviezen rond het gebruik van smartphones in de klas.