‘Gepaste verwachtingen van leerlingen, daar gaat het om’

De makers van de veelbesproken documentaireserie Klassen wilden kansen(on)gelijkheid op de kaart zetten. Dat lukte, de serie maakte veel los. Hasse van Nunen, impactproducent van Klassen en hoofdredacteur van de Klassen Kennisbank, zet de missie nu voort. “Ik ontdekte al snel dat iedereen enorm bereid is om bij te dragen aan gelijke kansen in de klas. Er is alleen te weinig kennis over wat je nu precies kunt doen.”

In deze rubriek vragen we onderwijsmensen die je kent uit het publieke debat of die zich laten horen op social media naar hun persoonlijke missie en de uitdagingen die ze tegenkomen. 

Naam: Hasse van Nunen
Bekend als: documentaireproducent, impactproducent van de documentaireserie Klassen en hoofdredacteur van de Klassen Kennisbank.  

Mijn missie voor het onderwijs: 

“Het verminderen van kansenongelijkheid in het onderwijs. Bij het verschijnen van de serie Klassen was de term kansengelijkheid bij het grote publiek nog vrij onbekend. (Het ministerie van OCW werkt sinds 2016 aan kansengelijkheid met de Gelijke Kansen Alliantie, red.). De makers, Sarah Sylbing en Ester Gould, hadden de behoefte een maatschappelijke verandering teweeg te brengen. Daarom zijn we na de uitzending begonnen met meetups, scholendagen en allerlei workshops en trainingen. Samen met schrijver Lute Wilhelm hebben we de Klassen Kennisbank gemaakt, met informatie over de manier waarop je in het onderwijs jouw steentje kunt bijdragen aan het verminderen van kansenongelijkheid. Het project loopt nog steeds en zal ook blijven bestaan, zolang dat nodig is.”  

Hoe ben je begonnen?

“Door met allerlei mensen in en rond het onderwijs te gaan praten: van bestuurders, IB’ers, brugfunctionarissen en leraren, tot hulpverleners van Jeugdzorg. Al snel bleek dit probleem een enorm groot en veelkoppig monster. Er is geen leraar of schoolleider die leerlingen géén gelijke kansen wil bieden, iedereen is enorm bereid om hieraan bij te dragen. Er is alleen weinig kennis over wat je kunt doen, veel mensen weten niet wat binnen hun macht ligt. Iedereen doet van alles, maar vaak zonder gedegen kennis. Dat is zo zonde, want uit de wetenschap blijkt heel duidelijk wat wel en niet werkt. Zeker in combinatie met ervaringen van scholen zelf. Dus daar ben ik me op gaan richten. We zijn het land ingetrokken en hebben op veertien plekken in Nederland meetups georganiseerd met scholen. Er ontstonden allerlei leerzame initiatieven, van groot tot klein. En er werd veel kennis gedeeld.”

Dit hebben we inmiddels bereikt: 

“De serie is in 2019 uitgezonden en inmiddels staat kansengelijkheid prominent in alle beleidsplannen van scholen en de overheid. Ook ontsluiten we de kennis over wat wel en niet werkt uit de wetenschap en de ervaringen van scholen. Dat doen we met de Klassen Kennisbank. We delen daar alle inzichten die er op dit gebied zijn en dat doen we in normale mensentaal, ingedeeld in thema’s: ouderbetrokkenheid, verwachtingen, burgerschap, armoede, taal, identiteit, cultureel en sociaal kapitaal, en de kracht van het team. Vooral verwachtingen zijn belangrijk, want de kracht van verwachtingen is ongekend groot en ligt eigenlijk ten grondslag aan alle andere thema’s.”

Hoe geef je leerlingen gelijke kansen in de klas?

“Van het ene kind heb je nu eenmaal meer verwachtingen dan van het andere. Daar kun je niets aan doen, maar als leraar is het heel belangrijk om je eigen vooroordelen te erkennen, zodat je daar tegenin kunt werken. Je moet ervoor zorgen dat die vooroordelen je handelen niet beïnvloeden. Daarbij gaat het om grote dingen, zoals het middelbare schooladvies, maar ook om kleine dingen, zoals het wel of niet geven van een beurt aan een leerling.” 

Waarom ik me hard maak voor het onderwijs: 

“Tijdens het zwangerschapsverlof van mijn tweede kind vond ik het oneerlijk dat ze automatisch meer kansen krijgt dan sommige andere kinderen omdat ze bij mij werd geboren. Daarnaast ben ik documentaireproducent en geef ik ook les aan de Filmacademie. Daar heb ik zelf te maken met mijn verwachtingen als ik een klas binnenkom. De informatie van de Kennisbank is voor mij dus ook leerzaam, die maakt me meer bewust van dit soort zaken. Dit project kwam op mijn pad, maar ik heb ook een sterke persoonlijke motivatie om deze kennis met andere docenten te delen.” 

Wat wil je nu nog bereiken?

“Er is een enorme ommezwaai: iedereen is nu bezig met kansengelijkheid. Tegelijkertijd is dat een valkuil, want er ontstaan veel kleine initiatieven, die enorm veel tijd kosten. Mijn nieuwe missie is dan ook: laten zien hoe je jouw klas of school kunt veranderen met een minimale tijdsinvestering, door te werken aan de kern van het probleem. Mijn advies is vooral om niet te wachten op beslissingen vanuit de overheid of je bestuur. Begin vandaag nog met het bijstellen van je verwachtingen. Hoge verwachtingen of lage verwachtingen van leerlingen zijn beide niet goed, het gaat om gepáste verwachtingen, waarbij je uit een kind haalt wat erin zit.” 

Meer weten?

• Op de website Onderwijskennis van NRO vind je alle wetenschappelijke inzichten op het gebied van kansengelijkheid.
• Ook in de Klassen Kennisbank staan inzichten uit onderzoek toegankelijk beschreven, met verhalen uit de docuserie Klassen. Je vindt er concrete tips voor het bevorderen van gelijke kansen in de klas. 
• Human, IDFA en Movies that Matter hebben lesmateriaal ontwikkeld bij Klassen. Klassen in de klas is geschikt voor het vo en mbo.
• Lees het artikel Hoe bewust ben jij je van je eigen vooroordelen?