Video gebruiken in de les: zo doe je het goed
Veel leraren maken gebruik van video of filmpjes in hun lessen. Dat kan op verschillende manieren, bijvoorbeeld door leerlingen met video’s extra instructies te geven of door filmpjes in te zetten ter illustratie van de lesstof. Je kunt bestaande video’s gebruiken of ervoor kiezen om zelf nieuwe filmpjes te maken. Maar hoe bepaal je of een video didactisch goed in elkaar zit?
Wil je een van je lessen verrijken met video? Bedenk van tevoren met welk doel je een video wilt laten zien en wat je ermee wilt bereiken bij de leerlingen.
Bepaal het doel van de video
Onderzoekers van de Universiteit van Utrecht bekeken op welke manier leraren een geschikte onderwijsvideo kunnen kiezen ter ondersteuning van hun les. Ze formuleerden 4 doelen, namelijk:
Doel 1. Leren zien
Wil je als leraar je leerlingen iets leren herkennen of laten opmerken? Kies dan video’s die beelden tonen zonder al te veel uitleg.
Doel 2. Leren zeggen
Wil je dat leerlingen bepaalde feiten kunnen reproduceren of iets kunnen uitleggen? Kies dan voor video’s die veel achtergrondinformatie bieden in een heldere structuur, of die veel uitleg bevatten. Het is wel van belang dat de uitleg visueel aantrekkelijk in beeld wordt gebracht.
Doel 3. Leren doen
Moeten leerlingen zelf iets leren doen, handelingen leren uitvoeren of bepaald gedrag leren vertonen? Kies dan een video die dit stapsgewijs laat zien, bijvoorbeeld aan de hand van close-ups.
Doel 4. Geëngageerd raken
Wil je de betrokkenheid bij en de interesse voor een bepaald onderwerp vergroten? Kies dan voor een video die een echt probleem aankaart of die iets toont dat past in de leefwereld van de leerlingen.
Video’s die letterlijk vragen stellen – zoals filmpjes van Het Klokhuis – bleken in het onderzoek bijzonder effectief om de betrokkenheid van leerlingen bij een onderwerp te vergroten.
Informatie opnemen uit video’s
Leren is niets anders dan iets (nieuws) opnemen in het geheugen. Doe je dit op een duurzame manier, dan is er sprake van effectief leren. De manier waarop mensen informatie opnemen uit video’s is al vaak wetenschappelijk onderzocht. Dit zijn de belangrijkste principes daarbij.
Segmentatie
Hebben leerlingen weinig voorkennis? Knip de video dan in stukjes. Zo krijgen ze de kans om de informatie stap voor stap te verwerken. Als leerlingen al meer weten over een onderwerp is segmentatie niet nodig.
Eigen tempo
Geef leerlingen de ruimte om zelf de video te pauzeren en weer af te spelen. Zo verwerken ze de informatie in hun eigen tempo.
Aandacht richten
Waar moet de leerling écht op letten in een video? Dat kun je duidelijk maken met visuele cues zoals inzoomen, het gebruik van pijltjes of gekleurde kaders of met sociale cues zoals intonatie en gebaren. Dit is vooral een belangrijk punt wanneer je zelf een video maakt.
Praktische tips bij het gebruik van educatieve video’s tijdens de les
- Bedenk vooraf hoe je de video gaat introduceren. Dit is onder andere afhankelijk van je leerdoel.
- Zet de video af en toe stil, geef aanvullende uitleg of stel een vraag waarmee je leerlingen aan het denken zet of checkt of ze de informatie begrepen hebben.
- Soms gaan videofragmenten erg snel. Houd hier in je voorbereiding rekening mee door bijvoorbeeld het onderwerp wat duidelijker in te leiden of laat fragmenten twee keer zien.
- Laat de leerlingen vragen stellen over het onderwerp van de video. Geef niet direct antwoord of uitleg, maar laat ze zelf nadenken over mogelijke antwoorden.
Meer weten?
- De cognitieve multimediatheorie van Mayer is gebaseerd op inzichten uit de cognitieve wetenschap over informatieverwerking. Hoe dat precies zit, wordt uitgelegd in deze video van de Hogeschool Utrecht.
- Wil je je eigen lesvideo maken? Lees In 5 stappen een goede lesvideo maken.
- Zijn de bestaande video’s te lang of vind je ze niet interactief genoeg? Dan kun je ze bewerken met bijvoorbeeld Clips (voor Apple) of deze videobewerking-apps (voor Android).
- Hoe kies je een goede onderwijsvideo? Lees Een goede onderwijsvideo dient een helder doel in vaktijdschrift Didactief. Of lees het onderzoeksrapport Hoe kun je leren ondersteunen met video?
- Kennisrotonde geeft antwoord op de vraag: beïnvloedt het gebruik van instructievideo’s taakgerichtheid van leerlingen in het primair onderwijs?
