Eenvoudig differentiëren door lestaken om te draaien

Iedere school wil recht doen aan de verschillen tussen leerlingen. Maar hoe kun je als vo-leraar, met zo’n 200 leerlingen die je maar een paar keer per week ziet, goed differentiëren? En dat ook nog eens binnen de voorbereidingstijd? Het ICLON geeft tips waarmee je op een laagdrempelige manier differentieert volgens de aanpak Hele taak eerst. Deze aanpak is eenvoudig en bruikbaar voor elk vak.

Een normale les ziet er doorgaans als volgt uit:

• De les begint met de uitleg van de lesstof
• Vervolgens gaan de leerlingen oefenen met deeltaken
• Daarna geef je leerlingen een complexe opdracht waarin alle deeltaken samenkomen: de hele taak.

Maar het kan ook anders. Volgens de aanpak Hele taak eerst is het goed om juist te beginnen met de hele taak. De les wordt als het ware omgedraaid. Een gedifferentieerde les volgens Hele taak eerst bevat dus dezelfde bouwstenen, alleen in een andere volgorde. Het einddoel van de les (de hele taak) blijft voor alle leerlingen gelijk, maar de hoeveelheid hulp en instructie die elke leerling krijgt, is verschillend. De afbeelding hieronder laat zien hoe je kunt differentiëren op de ondersteuning. 

Tips om een gedifferentieerde les te organiseren

In de video vertelt Fred Janssen, universitair hoofddocent ICLON aan Universiteit Leiden, hoe je alle leerlingen op niveau kunt uitdagen. Als je begint met de complexe eindtaak (de hele taak), kunnen sommige leerlingen direct aan de slag met hun lesboek. Anderen hebben eerst behoefte aan een uitleg van de leraar. En er is een groep die eerst de deeltaken uitvoert om daarna naar de hele taak toe te werken. De leraar kan met die indeling elke groep de juiste ondersteuning bieden. 

Laat leerlingen kiezen hoe ze willen leren

Je kunt als leraar vooraf bepalen welk pad een leerling moet volgen om de hele taak te voltooien. In de praktijk blijkt het ook goed te werken om de leerlingen zelf te laten kiezen. Dit levert minder werk op voor de leraar en het heeft als voordeel dat leerlingen meer gemotiveerd en betrokken raken als ze zelf hun leerroute mogen kiezen. De rol van de leraar is dat je leerlingen begeleidt bij het kiezen van de juiste weg. Gaandeweg leren de leerlingen dan welke leerroute bij hen past; zo draagt differentiatie dus ook bij aan leren leren.

Meer weten?

• In de publicatie Uitdagend gedifferentieerd vakonderwijs van ICLON zijn voor alle vakken in het vo uitwerkingen gemaakt
• Op Leraar24 vind je het artikel: Deze werkvormen maken differentiatie in de klas eenvoudig
• Lees meer over het antwoord van de Kennisrotonde: Leren leerlingen in de onderbouw beter met convergente of divergente differentiatie?