Wat kun je als leraar met AI?

Met de komst van ChatGPT en learning analytics komt Artificiële Intelligentie ook de school binnen. Wat kun je hier als leraar mee, waar liggen kansen voor het onderwijs en waarop moet je alert zijn? Docent Wouter Jansen is expert op dit gebied: “Mijn hoop is dat AI het onderwijs echt verbetert en dat de leraar er daadwerkelijk mee geholpen wordt.”

Via voice assistants op smartphones of in zelfrijdende auto’s was Artificiële Intelligentie (AI) al aanwezig in de maatschappij, maar de komst van ChatGPT zorgt voor een ware stroomversnelling. Ook in het onderwijs lijkt (generatieve) AI niet meer weg te denken.

Wouter Jansen, docent natuurkunde op het Corbulo College en teacher-in-residence bij NOLAI, het Nationaal Onderwijslab AI van de Radboud Universiteit, ziet in het onderwijs verschillende reacties op de komst van AI. “Er zijn voorlopers die het omarmen en het gelijk uitproberen, maar ik zie ook docenten die kritisch zijn en die het spannend vinden. Tot slot is er ook een groep die er niets mee doet of die het nog even aankijkt.” 

Als teacher-in-residence bij NOLAI denkt Jansen mee over onderwijsvraagstukken die met behulp van AI kunnen worden opgepakt en die tegelijkertijd wetenschappelijk worden onderzocht. Mooie voorbeelden van zulke projecten zijn ‘Technisch leren lezen met spraaktechnologie’ of ‘Woordenschat vergroten door rijke context’.

Samenwerking tussen AI en leraar 

Wouter Jansen hoopt dat er in het ideale geval straks een samenwerking bestaat tussen de leraar en AI. “Zodat het onderwijs verbetert en dat de leraar er echt mee wordt geholpen. Leren is en blijft een persoonlijk proces. Een chatbot zal leerlingen nooit kunnen motiveren en stimuleren, of echt contact kunnen maken. Het is onmisbaar om een leerling te zien en te horen, dat doet een leraar.”

Inzet bij creatieve vakken 

Deze technologie is snel wijdverspreid geraakt en is in steeds meer leermiddelen te vinden, maar er valt nog veel te leren over wat wel en niet werkt met generatieve AI in het onderwijs en hoe je daar als leraar mee om moet gaan. Jansen vindt het dan ook begrijpelijk dat leraren zich op dit moment afvragen: wat gaat AI toevoegen aan mijn onderwijs? “Bij NOLAI kijken we wat het kan toevoegen aan de werkelijkheid. Zo blijkt dat bij creatieve vakken AI heel inspirerend kan werken. Een oud-collega van Nederlands zag meteen kansen, omdat leerlingen zo hun eigen teksten kunnen verbeteren. Met ChatGPT zijn ze veel beter in staat om sollicitatiebrieven te schrijven. Al moeten leerlingen natuurlijk nog steeds leren wat er in een goede brief staat, zodat ze kunnen beoordelen of de gemaakte brief van goede kwaliteit is.” 

Punten van zorg 

In teamvergaderingen en gesprekken met leerlingen vindt Jansen het belangrijk dat scholen ook oog hebben voor de ethische bezwaren rond AI. “Het is goed om te beseffen dat grote partijen als Microsoft, Meta en Apple andere belangen hebben dan het helpen van het onderwijs met AI-toepassingen.”

Andere punten van zorg die Wouter Jansen noemt: het energieverbruik van AI, privacy- en auteursrechten van data, en informatie die onjuist of bevooroordeeld is. “Als leraar moet je je verhouden tot AI, daar is kennis en ervaring voor nodig. We moeten ook met elkaar erkennen dat er nog geen eenduidige richtlijnen voor AI zijn in het onderwijs en dat het nog wel even gaat duren voordat die er komen.” 

Meer weten?

• De nationale AI-cursus voor leraren heeft ook een junior-variant voor po- en vo-leerlingen.
• De module AI in het onderwijs van de HAN is gemaakt voor de Master Eigentijds leren en biedt een inleiding en veel achtergrondinformatie.
• Het Klokhuis over AI bestaat uit vier afleveringen en een bijbehorend lespakket voor leerlingen in groep 6, 7 en 8.
• Docent Jefta Westra gebruikt ChatGPT om zijn lessen voor te bereiden en schreef er een praktische gastcolumn over.
• In de longread van Kennisnet over de belangrijkste technologische trends voor het onderwijs is meer te lezen over AI in alle lagen van de school én de samenleving.