‘We willen voorkomen dat leerlingen vastlopen in het reguliere onderwijs’

Leerlingen die vast dreigen te lopen in het reguliere onderwijs een plek bieden waar ze wel een succeservaring hebben. Dat bereiken leerkrachten Monique Baans en Ellen van Hest wekelijks in het Stimulab. “We zien leerlingen soms echt grote sprongen maken door de inzichten in hun eigen gedrag.”

In deze rubriek vragen we onderwijsmensen die je kent uit het publieke debat of die zich laten horen op sociale media naar hun persoonlijke missie én missers.

Dit is onze onderwijsmissie:

“We willen voorkomen dat leerlingen die het lastig hebben vastlopen in het reguliere onderwijs. Ze vallen op door hun gedrag, overschreeuwen zichzelf, zijn juist introvert of hebben regelmatig conflicten met andere klasgenoten of de leerkracht. Zo’n leerling zit vaak niet lekker in zijn vel en kan in een vicieuze cirkel van negativiteit terechtkomen. 

Bij Stimulab komen elke donderdagochtend vijftien kinderen van zeven verschillende scholen uit Berkel-Enschot, Udenhout en Biezenmortel samen. We werken met een halfjaarlijks thema en laten daar verschillende activiteiten op aansluiten. Het gaat erom dat deze leerlingen ontdekken wat hun talenten en kwaliteiten zijn, en hoe ze die op een goede manier inzetten. Ze leren dat ze zelf invloed hebben, puur door de keuzes die ze maken. We hopen dat de kinderen zo een positief zelfbeeld ontwikkelen.”

Zo bereiken we dat:

“We werken op een ander niveau dan ze gewend zijn. De ochtend heeft een vast ritme. We beginnen met een verhaal of een filmpje, waarover we napraten. Daarna gaan we aan de slag met een activiteit die past binnen het thema waaraan we werken. Dat kan van alles zijn, zoals drama, sport en spel of vrij spelen. Na de pauze is er nog meer werktijd. We eindigen met het evalueren van de ochtend. Vaardigheden als doorzetten, zelfstandigheid, samenwerken en hulp vragen komen in elke activiteit aan bod. 

We hanteren daarbij het 5G-denkschema. De eerste G staat voor een gebeurtenis, gevolgd door gevoel, gedachte, gedrag en gevolg. Leerlingen vertellen steeds wat ze ervaren en we bespreken daarna wat ze zouden kunnen veranderen. Stel een leerling wordt boos in de klas, dan ervaart die vaak negatieve gevolgen van zijn gedrag. Volgens dit schema proberen we terug te gaan naar het moment waarop een leerling zelf een verandering kan inzetten. Je gevoel is er gewoon, maar je gedrag kun je veranderen. Zo leren de kinderen dat ze ook andere keuzes kunnen maken, die leiden tot andere gevolgen.”

Waar ligt de uitdaging?

“Soms leidt een activiteit tot confrontatie of frustratie. Het voordeel is dat we de koe dan bij de horens kunnen vatten. Een leraar in een klas met dertig leerlingen heeft daar geen tijd voor. Wij kunnen gemakkelijker reageren, reflecteren en een leerling een spiegel voorhouden als iets niet lukt. 

Samen met de leerling proberen we te achterhalen wat er precies gebeurde en op welk moment. Daar nemen we echt de tijd voor. We koppelen alles terug aan de vaste leerkracht en de ouders, en evalueren met de leerling zelf. We bespreken wanneer de leerling doorzette, om hulp vroeg of goed samenwerkte. Door dit elke week te herhalen, zien we dat leerlingen soms grote sprongen maken.”

Welke misvatting willen jullie rechtzetten?

“Dat we een klusklas zijn voor minder begaafde kinderen, als antwoord op de plusklas voor hoogbegaafde leerlingen. We timmeren heus weleens, maar we doen veel meer dan dat. We zijn vooral handelend en spelenderwijs aan het leren en spreken andere kwaliteiten aan dan in de klas gebeurt. Alle kinderen die hier om welke reden dan ook behoefte aan hebben, zijn welkom!”

Hebben jullie tips voor leraren als het gaat om ‘opvallend’ gedrag?

“Dat er achter het gedrag van leerlingen altijd iets zit. Wees daar alert op. Vraag je af waarom een kind zo doet. Het is vaak ook helemaal niet persoonlijk. Je kunt erg schrikken van een leerling die agressief is, maar bedenk dat je die leerling op een verkeerd moment treft. Probeer daarna samen te ontdekken wat er precies gebeurde, want ook de leerling zelf heeft last van dit gedrag.”

Meer weten?

• Lees hoe Stimulab leerlingen helpt meer inzicht te krijgen in hun gedrag.
• Christiaan Baarsma geeft trainingen aan leraren die te maken krijgen met lastig gedrag. Hij deelt tips om kalm te blijven, verbinding te maken en te zorgen voor een veilige omgeving.
• Uit deze vraag van het NRO blijkt dat 60 procent van de leerkrachten de hogere werkdruk koppelen aan een toename van leerlingen met gedragsproblemen en de invoering van het passend onderwijs.
• Het Nederlands Jeugdinstituut heeft verschillende publicaties – waaronder richtlijnen en interventies – over vervelend, storend en boos gedrag gebundeld in het dossier Gedragsproblemen.