10 x zo bereid je mbo-studenten voor op hun stage
Stage lopen is een belangrijk onderdeel van veel mbo-opleidingen. Maar voor studenten is het vinden van de juiste stageplek niet altijd makkelijk. Gelukkig kun je ze hier als docent goed in begeleiden.
Ontdekken wat je talenten zijn, een cv en motivatiebrief schrijven, sollicitatiegesprekken voorbereiden en goed voor de dag komen op je stageplek: er komt heel wat kijken bij een stagevoorbereiding. Hoe begeleid je studenten hierbij? Twee loopbaancoaches en een stagecoördinator delen hun tips.
Tip 1: Begin op tijd
Veel studenten houden van uitstellen en doen alles op het laatste moment, ervaart John van Ark, docent mobiliteit en voertuigen en stagecoördinator op het Graafschap College in Doetinchem. “Daarom begin ik twee maanden voor de start van de stageperiode aan hun hoofd te zeuren: of ze al een stageplek hebben? Dat helpt: de meeste studenten hebben drie weken voordat ze moeten beginnen een plek gevonden.”
Tip 2: Leer studenten reflecteren
Om een passende stage te vinden, moet je eerst jezelf kennen, zegt Daniëlle Lam, loopbaancoach aan het Graafschap College. “Stel studenten vragen als: ‘Wat vind je leuk?’, ‘Waar ben je goed in?’ en ‘Waar ben je nieuwsgierig naar?’. Vooral die tweede vraag is voor veel studenten lastig.” Lam zet daarom regelmatig het Kwaliteitenspel in, waarbij ze studenten een stapel met kwaliteitskaartjes geeft. De studenten sorteren zelf de kaartjes die laten zien waar ze goed in zijn. Deze kwaliteiten noteren ze, om die bij het schrijven van hun motivatiebrief en cv te gebruiken.
Collega-loopbaancoach Bas Kruisman vult aan dat studenten ook extra hulp kunnen inschakelen bij het achterhalen van hun kwaliteiten. “Ze kunnen klasgenoten, vrienden, familie of collega’s vragen om kwaliteiten aan te vullen.”
Tip 3: Denk na over doelen
Studenten halen meer uit hun stage als ze van tevoren bedenken wat ze ermee willen bereiken. Dat kan een persoonlijk of inhoudelijk leerdoel zijn, maar het kan ook zijn dat ze willen kennismaken met een bepaald type bedrijf, zegt John van Ark. “Binnen onze opleiding mogen studenten niet twee keer achter elkaar bij eenzelfde soort bedrijf stage lopen. Dat vergroot de kans dat studenten ontdekken wat bij ze past.”
Tip 4: Besteed aandacht aan zoeken
‘Waar begin ik met zoeken?’, hoort Daniëlle Lam regelmatig. Zij raadt studenten aan om eerst hun netwerk in kaart te brengen. “Waar werken familieleden en vrienden? Als studenten dat opschrijven, vinden ze soms al een ingang om ergens te solliciteren.”
Online zoeken kan een uitdaging zijn wanneer studenten niet eerder een vacaturesite hebben bezocht. Bas Kruisman: “Wij leren studenten tijdens arbeidsmarktworkshops zoeken aan de hand van een profielschets. Ze krijgen dan de opdracht om op basis van het profiel van een werkzoekende een geschikte vacature te vinden.” Aan de vacatures die ze vinden, ziet Kruisman welke elementen ze over het hoofd zien. Bijvoorbeeld de reistijd of de grootte van het bedrijf. Die ervaring helpt ze als ze vervolgens voor zichzelf op zoek gaan.
Tip 5: Een goed cv is het halve werk
Uit onderzoek van een Amerikaans wervingsplatform blijkt dat recruiters gemiddeld 7,4 seconden naar een cv kijken, voordat die op de ja- of nee-stapel belandt. “Wij laten studenten door de bril van een recruiter kijken”, zegt Daniëlle Lam. “Studenten sorteren in de arbeidsmarktworkshops met dezelfde snelheid een stapel cv’s. Daarna kijken we samen hoe je je cv positief kunt laten opvallen. Ook nemen we een checklist door: wat mag er wel en niet ontbreken op je cv?” Volgens Lam plaatsen studenten nog weleens hun recentste werkervaring onderaan. Of ze vergeten een foto of hun persoonlijke profiel toe te voegen. “Het loont als je als loopbaancoach of docent nog even meekijkt voordat de student een cv verstuurt.”
Tip 6: Verdiep je in het bedrijf
Studenten vergeten zich soms te verdiepen in het stagebedrijf, vertelt Bas Kruisman. “Dan is de meestgestelde sollicitatievraag: ‘Waarom wil je hier stage komen lopen?’ best lastig te beantwoorden.” Kruismans advies? Laat studenten een korte pitch geven over het bedrijf dat ze op het oog hebben. “Laat ze uitzoeken wat voor soort bedrijf het is, hoeveel mensen er werken en wat de doelgroep, hoofdactiviteiten en visie van het bedrijf zijn. Zo voorkom je dat ze onvoorbereid een bedrijf binnenstappen.”
Tip 7: Oefen het gesprek
Het sollicitatiegesprek zelf is spannend voor de meeste studenten. Oefenen neemt een deel van die spanning weg, zegt Kruisman. “Dat kan in tweetallen, maar bijvoorbeeld ook met een chatbot. Ons team ontwikkelt er nu een die hier speciaal op getraind is.” Iemand uit het bedrijfsleven uitnodigen werkt ook. Laat studenten vragen stellen als: ‘Wat is jouw ervaring met stagiaires?’, ‘Hoe voeren jullie het stagegesprek?’ en ‘Wat verwachten jullie in de eerste stageweek?’.
Bij het oefenen van sollicitatiegesprekken ziet Daniëlle Lam vaak dat studenten alleen antwoord geven op de vraag, waardoor het een interview wordt. “Terwijl het veel prettiger is als je de vrijheid voelt om een leuk gesprek te voeren. Een goede voorbereiding helpt hierbij, zodat studenten weten wat ze willen vertellen en vragen. Ik zeg vaak: ‘Neem een schrift mee met vragen en aantekeningen voor als je het even niet meer weet. Dat komt ook nog professioneel over.'”
Tip 8: Zet meerdere lijntjes uit
Wat Daniëlle Lam ook opvalt, is dat de meeste studenten een bedrijf tegelijk benaderen en pas na een afwijzing verder zoeken. “Ik adviseer meerdere lijntjes uit te zetten. Niet alleen omdat studenten soms lang moeten wachten op een reactie, maar ook omdat het fijn is te kunnen kiezen. Het is een luxe als je meerdere opties hebt, studenten mogen die ruimte meer pakken.”
Tip 9: Aandacht voor presentatie
John van Arks studenten sturen hun cv en sollicitatiebrief niet op, maar brengen ze persoonlijk langs bij de bedrijven waar ze stage willen lopen. “De kans van slagen is het grootst als ze een goede eerste indruk maken. Daarom besteed ik veel aandacht aan jezelf presenteren.” Dat betekent netjes gekleed, zonder kauwgom in je mond, mensen een hand geven en ze aankijken.
“Die presentatie stopt trouwens niet als ze hun stageplek hebben bemachtigd. Ik benadruk altijd hoe belangrijk het is dat ze op tijd op hun werkplek verschijnen, er ook dan netjes uitzien en in de pauze met hun collega’s kletsen en niet op hun telefoon zitten. Dat werkt positief door in hun beoordeling, maar ook als ze later op zoek gaan naar een baan.”
Tip 10: Focus op plezier en ervaring
Veel studenten verwachten van zichzelf dat ze op hun stageplek alles meteen moeten kunnen, zegt Daniëlle Lam. “Ze vergeten dat ze er zijn om iets te leren. De nadruk ligt nu soms te veel op punten halen en uren maken. Maar ze mogen ook plezier hebben en ervaring opdoen. Je loopt niet enkel stage voor een cijfer of je studiepunten, maar voor je eigen toekomst.”
Deze tips zijn geen garantie voor een succesvolle stage. Soms verloopt een stage niet goed en moet een student vroegtijdig stoppen. Dan is het belangrijk om begrip te tonen, zegt Bas Kruisman. “Geef de student vooral veel vertrouwen en laat weten dat een stage mag mislukken. Ook dat is een ervaring waarvan je leert. Help met het vinden van een oplossing, zodat er ruimte ontstaat voor een succeservaring.”
Meer weten?
- Een aanzienlijk deel van de mbo-studenten krijgt te maken met stagediscriminatie. Dit kun je er als docent aan doen.
- De overheid wil dat elke mbo-student een veilige en leerzame stage krijgt, en werkt samen met studenten, scholen en werkgevers aan betere begeleiding en het tegengaan van stagediscriminatie met het Stagepact mbo 2023-2027.
- Uit recent onderzoek van het Trimbos-instituut blijkt dat veel mbo-studenten stress ervaren door de combinatie stage, studie, bijbaan en verantwoordelijkheden thuis. Het rapport Als je door de bomen het bos niet meer ziet, geeft inzicht in de risicofactoren van en oplossingen voor prestatiedruk en stress bij mbo-studenten.
