Misconcepten: zo zet je leerlingen op het juiste spoor
Abstracte begrippen in de bèta-vakken zijn vaak moeilijk voor leerlingen. Als ze er een verkeerd idee bij hebben, een misconcept, kunnen ze vastlopen in hun leerproces. Hoe kun je jouw leerlingen weer op het goede spoor zetten? Leraren vertellen hoe zij misconcepten aanpakken en welke werkvormen ze inzetten.
Walter Savelkouls, leraar biologie aan het Parmant Joris (voorheen Sint-Joris College) in Eindhoven, spoort in een les over de opwarming van de aarde op waar leerlingen misconcepten hebben ontwikkeld, bijvoorbeeld over het broeikaseffect of de ozonlaag. Hij laat leerlingen in kleine groepen met elkaar discussiëren. Ze geven dan gemakkelijker hun mening en daardoor kan de leraar direct inhaken op onduidelijkheden of foute aannames.
Leerlingen ervaren zelf het misconcept
In de practicumles in onderstaande video van het Rythovius College meten leerlingen de stroomsterkte van een lampje. Ze schrijven eerst hun verwachting op en voeren dan de opdracht uit. Dan komen ze erachter of hun verwachting klopt. Voordeel van deze aanpak is dat leerlingen zelf inzien dat het begrip stroomverbruik eigenlijk een misconcept is. Door die ervaring zijn ze beter in staat het juiste begrip te hanteren, zo is te zien in onderstaande video. Ook leren ze van elkaar, vindt de leraar.
Misconcepten ontdekken door hardop denken
Bij natuurkunde zorgen de begrippen kracht en snelheid vaak voor misconcepten. Joost van Buchem, natuurkundeleraar op het Stedelijk Gymnasium in ‘s-Hertogenbosch, gebruikt een meerkeuzevragenlijst waarmee leerlingen zelf misconcepten achterhalen. Ook brengen leerlingen de begrippen onder woorden. In een klassikale bespreking benoemt de leraar de misconcepten en legt hij uit hoe het natuurkundig wel in elkaar zit. Een veilige sfeer is belangrijk, vertelt hij in onderstaande video.
Meer weten?
- Op de website van de lerarenopleidingen science en wiskunde/rekenen vind je een themapagina misconcepten.
- Biologie uitbeelden met leerlingen helpt ook om misconcepten op te sporen en complexe processen concreet te maken. Het onderzoek Uitbeelddidactiek in de biologieles bevat 51 practica en richtlijnen.
- Lees het artikel De evolutietheorie uitleggen: hoe doe je dat effectief?
- Lees ook het artikel en kijk de video over de concept-contextbenadering: Abstracte begrippen tot leven brengen doe je zo.
