Hoe kun je de motivatie van vmbo-leerlingen op peil houden?
Er zijn veel aanwijzingen dat leerlingen minder gemotiveerd raken zodra ze op de middelbare school zitten. Dit speelt vooral op het vmbo. Vmbo-leerlingen hebben in vergelijking met havo- en vwo-leerlingen vaker problemen met leren, en het percentage uitval ligt bij hen hoger. Wat kun je als leraar doen om de afnemende motivatie bij vmbo-leerlingen aan te pakken?
Onderwijskundige Arnout Prince heeft in zijn dissertatie onderzocht hoe je een afnemende motivatie bij vmbo-leerlingen kunt voorkomen. Hij spitste zijn onderzoek toe op leerlingen uit de eerste en tweede klas van het vmbo.
Prince concludeert dat om een afnemende motivatie bij leerlingen blijvend tegen te gaan, het niet voldoende is om hen strategieën voor zelfsturing (bijvoorbeeld leren plannen, evalueren) aan te leren. Daar is verder ook een schoolbrede benadering voor nodig, waarbij leraren veel samenwerken en zich gesteund weten door de schooldirectie.
Tips voor een gecombineerde aanpak
Een gecombineerde aanpak kan de motivatie van vmbo-leerlingen verbeteren. In zo’n gecombineerde aanpak:
- leer je de leerlingen leerstrategieën aan, zoals leren plannen en evalueren
- optimaliseert de leraar de pedagogische relatie met de leerling
- overleggen leraren met collega’s over de vraag hoe ze in hun lesgeven kunnen inspelen op individuele behoeftes van leerlingen
- houden leraren de kwaliteit van de omgang met leerlingen continu in de gaten en weten ze zich daarbij aan te passen aan telkens wijzigende situaties
Over het onderzoek naar de motivatie van vmbo-leerlingen
Prince testte twee interventiemethoden om de motivatie en zelfsturing te bevorderen bij leerlingen uit de eerste twee klassen van het vmbo:
- Een interventie richtte zich op het aanleren van strategieën voor zelfsturing
- Een andere interventie combineerde het aanleren van zelfsturingsstrategieën met een schoolbrede benadering om leren en motivatie te stimuleren (onder andere door een betere communicatie en samenwerking tussen leraren)
Beide interventies werden afgezet tegen een controlegroep, waarin geen interventies werden gepleegd. Daarbij bleek dat leerlingen die alleen zelfsturingsstrategieën kregen aangeleerd geen afwijkende ontwikkeling doormaakten ten opzichte van de controlegroep. Bij toepassing van de gecombineerde aanpak nam de doelgerichtheid van de leerlingen significant minder af, ook op de lange termijn.
Meer weten?
- Neem kennis van het promotieonderzoek van Arnout Prince naar motivatie van leerlingen in het vmbo.
- Lees ook over de studie waarop Karin Smit promoveerde aan de Rijksuniversiteit Leiden, naar het effect van de leeromgeving op de motivatie van vmbo’ers.
- Onderzoekers van de Universiteit Utrecht, Universiteit van Amsterdam en het Kohnstamm Instituut toonden aan dat leraren baat hebben bij een training in het ondersteunen van autonomie en structuur bij hun (vmbo-)leerlingen. Zie daarvoor ook het bijbehorende artikel op leraar24.nl.
