Beter onthouden en reflecteren met een beeldsamenvatting

Een tekening ofwel beeldsamenvatting maken helpt leerlingen om leerstof beter te onthouden. Daarnaast kan een tekening een goed begin zijn van een reflectiegesprek. Dat is de ervaring van Frits Pals, leraar natuur- en scheikunde. Hij bedacht beeldsamenvattingen voor zijn lessen; een werkwijze die ook voor andere vakken gebruikt kan worden.

Iedere leraar weet hoe moeilijk het soms is om leerstof te laten beklijven. Frits Pals werkt daarom met beeldsamenvattingen. Leerlingen moeten een tekening maken van wat zij de afgelopen weken geleerd hebben en dat helpt hen om het beter te onthouden.  

Tips voor de tekenopdracht

Pals heeft diverse onderzoeken aan de Universiteit Groningen gedaan over de aanpak en effecten van beeldsamenvattingen. Zijn tips voor een tekenopdracht aan leerlingen zijn:

• Maak een tekening van het geleerde, dus zowel regels, definities, gebeurtenissen of conclusies
• Gebruik symbolen, kleuren en andere tekens
• Schrijf een woord bij elke tekening
• Geef de volgorde van de gebeurtenissen aan
• Je mag afkijken en overleggen met elkaar

Zien wat de leerling heeft geleerd

De beeldsamenvatting geeft je als leraar een goed beeld van wat een leerling weet en wat hij geleerd heeft. In de video is te zien hoe dat werkt. Leerlingen gebruiken de tekening als geheugensteuntje. Wat ze hebben getekend levert letterlijk sleutelfiguren op die  laten zien hoe ze bijvoorbeeld verbanden leggen. Het gaat om de symbolen in de tekeningen, de begripsvorming en de verbanden die in de leerstof begrepen moeten worden. De kwaliteit van de tekening is niet belangrijk.

Beeldsamenvatting helpt bij reflectiegesprek

De tekening is een mooi vertrekpunt voor een reflectiegesprek. Pals gebruikt graag het socratisch gesprek en neemt voldoende tijd voor de bespreking. Het is belangrijk dat je als leraar positieve feedback geeft, actief luistert en empathie hebt voor de leerling, vindt hij. Zo krijgt de leerling meer zelfvertrouwen over wat hij weet en wat hij geleerd heeft. 

Meer weten?

• Lees hoe je goede mondelinge feedback geeft tijdens een reflectiegesprek.
• Lees het onderzoek dat Frits Pals deed naar beeldsamenvattingen: Kwartje valt beter door tekenen.
• Ook uitbeelden kan leerlingen helpen stof beter te begrijpen of te onthouden.