Coöperatief leren: zo werkt het bij taal, rekenen en gym
Met coöperatief leren laat je leerlingen op een gestructureerde manier samenwerken in kleine groepjes. Zo leren de leerlingen niet alleen van de interactie met de leraar, maar ook van de interactie met elkaar. De sfeer in de klas wordt er beter van omdat de leerlingen elkaar beter leren kennen. Coöperatieve werkvormen kun je bij alle vakken toepassen. Neem een kijkje in de taal- en rekenles en bij bewegingsonderwijs.
Coöperatief leren kan een waardevolle aanvulling zijn op de verschillende didactische werkvormen die je als leraar kunt gebruiken, zoals klassikale activiteiten of individueel werken. In principe kun je het toepassen bij elke les en elke leeftijdscategorie.
Rekenen oefenen met elkaar
Een rekenles heeft ook een sociaal effect als leerlingen kunnen samenwerken. Zo halen zij veel meer uit een les dan alleen de lesstof. Carmen Weerts, leraar groep 3, ziet dat de kinderen meer plezier hebben en goed samenwerken. In de video is te zien hoe zij met kaartjes werken, in tweetallen werken en opdrachten ruilen. Zo zijn alle leerlingen actief aan het werk en oefenen ze voortdurend. Bij deze manier van werken moet de leraar vooral goed observeren.
Coöperatief werken aan woordenschat
Op basisschool Wyck in Maastricht zetten leraren verschillende coöperatieve werkvormen in tijdens de lessen. Leerlingen hebben daar duidelijk plezier in en de leraren leren van elkaar door het delen van goede voorbeelden. In de video is een taalles te zien binnen het thema ‘Het was maar een griepje’ in groep 1 en 2 waarbij de lerares de volgende werkvormen gebruikt: Waar of niet waar, Samen dobbelen en Mixed tweetal. Zo komen leerlingen zelf veel aan het woord en doen ze meer ervaring op met de eigen taal. Dit heeft een positief effect op het vergroten van de woordenschat, de actieve taal en het stimuleert de mondelinge taalvaardigheid, vinden de leraren.
Effectiever leren spellen
Bij spelling helpt de coöperatieve werkvorm om beter spellingstrategieën aan te leren. Door samen met anderen te overleggen en elkaar te helpen de juiste strategie toe te passen, leren kinderen effectiever. In de video laat lerares Nicole Hensels de leerlingen elkaar spellingsopdrachten geven en controleren. Een voorwaarde om dit goed in te zetten is dat je de regie meer los moet laten en daarmee een grotere rol aan de leerlingen geeft. Verder vindt de leraar het positief om ervaringen met collega’s te delen en bij elkaar in de les te kijken.
Voorkennis activeren bij begrijpend lezen
Sylvia Lamers, lerares op basisschool KC de Eik in Nieuwstadt, gebruikt regelmatig coöperatieve werkvormen. Ze doet dit onder andere bij het begrijpend lezen van groep 6. In de video legt ze uit hoe ze dit gestructureerd aanpakt. Bij begrijpend lezen moeten leerlingen nieuwe informatie koppelen aan wat ze al weten. Door coöperatieve werkvormen kun je beelden en kennis die leerlingen al hebben, activeren. Dit kan al bij de start van een les, waarbij je voorkennis ophaalt. Leerlingen leren beter lezen door naar elkaar te luisteren, na te denken en te lezen. Sterke en zwakkere lezers kunnen veel van elkaar leren, zegt de leraar.
Bewegingsonderwijs en coöperatieve spelvormen
Bij bewegingsonderwijs zijn de inspanningen van alle leerlingen belangrijk voor het succes. Het doel van het spel ligt dan ook in de activiteit zelf. Leraar Sylvie Slaats gebruikt graag coöperatieve werkvormen in de gymles. Je hebt er geen speciaal lesmateriaal voor nodig. Kinderen leren samenwerken en beter communiceren, ook met kinderen die ze niet zo goed kennen. Het werkt positief op het groepsgevoel, vindt de leraar.
Meer lezen
Wil je meer weten over hoe je coöperatief leren zelf kunt toepassen? Lees dan een van onderstaande artikelen:
- Meer over de achtergrond en theorie van coöperatieve leerstrategieën vind je op cooperatiefleren.nl.
- Lees in het artikel Cooperatief leren: leren van en met elkaar meer over het toepassen van coöperatief leren.
- Lees meer over de resultaten van samenwerkend leren in het artikel Hoe laat je leerlingen effectief samenwerkend leren
- Bekijk het antwoord op de vraag Hoe kun je samenwerkend leren zo inzetten dat het een positief effect heeft op de leerprestaties? bij de Kennisrotonde
- In het project Leerling2020 hebben scholen rubrics voor samenwerkend leren ontwikkeld
