School en pedagogische visie in de praktijk
Openbare en bijzondere scholen kunnen vanuit een bepaalde pedagogie of levensvisie onderwijs geven, bijvoorbeeld gebaseerd op ideeën van Montessori en Freinet. Ook democratische en vrijescholen hebben een eigen karakter. Lees meer over de overeenkomsten en verschillen en neem een kijkje in de klas.
Op basisschool Elckerlyc in Heiloo krijgen leerlingen les volgens de ideeën van de Franse pedagoog Célestin Freinet. In het Freinetonderwijs staat de leefwereld van het kind centraal en leren en ontdekken leerlingen vanuit hun nieuwsgierigheid en expertise nieuwe dingen. In bovenstaande video zie je hoe leerlingen in de bovenbouw thema’s bepalen waarover ze willen leren. Dat doen ze democratisch tijdens een vergadering. Dit type onderwijs vraagt een flexibele instelling van leraren, want zij moeten steeds inspelen op de vragen van leerlingen.
Montessori: help mij het zelf te doen
De Italiaanse arts en pedagoge Maria Montessori ontwikkelde het Montessorionderwijs. Vooral in Nederland sloeg dit aan: er zijn rond de 160 Montessori basisscholen en ongeveer 20 Montessori Lycea. Kenmerken zijn dat de leraar het onderwijs afstemt op de ontvankelijkheid van de leerling en zijn individuele behoefte. Leerlingen van verschillende leeftijden zitten bij elkaar in de klas (onderbouw-middenbouw-bovenbouw) zodat ze steeds de rol van jonger en ouder kind in een groep doorlopen. Het lesmateriaal is bij voorkeur van natuurlijke materialen dat de zintuigen prikkelt. Zelfstandig leren is ook belangrijk, zo is te zien in de onderstaande video waarin ook de geschiedenis aan bod komt.
Vrijeschool: hoofd, hart en handen
Vrijescholen zijn gebaseerd op het antroposofisch mensbeeld. In Nederland zijn er 94 basisscholen en 26 middelbare scholen die tot het vrije onderwijs behoren. Lees meer op de website van de vrijeschool. In de video is te zien hoe kleuters op de Vrije School in Amersfoort door het vrije spel leren zich te verbinden met de wereld en zich vanuit de zintuigen te ontwikkelen. Ook leren ze met elkaar samenwerken. De ervaringen die ze opdoen zijn niet alleen een basis voor het latere leren, maar ook voor het latere leven. Uitgangspunt bij de ontwikkeling van kinderen is het aanspreken van hoofd, hart en handen.
Democratische school: vrijheid en gelijkwaardigheid
Zo’n 17 scholen in Nederland verzorgen onderwijs vanuit de principes van het democratisch onderwijs. Uitgangspunten zijn dat leerlingen zelfgestuurd leren (vrijheid) en gelijkwaardig kunnen meebeslissen over de invulling van de leeromgeving. In onderstaande video zie je hoe leerlingen op Life, school voor primair- en voortgezet onderwijs in Landsmeer, zelf hun leerweg bepalen.
Sterrenschool: flexibele schooltijden voor kinderopvang en basisonderwijs
De sterrenschool is er voor kinderen van nul tot twaalf jaar. De school is 52 weken per jaar, elke werkdag van 7.00 tot 19.00 uur geopend. Ouders kunnen zelf kiezen of ze hun kind vier of vijf dagen per week naar school laten gaan. Ook vakanties en vrije dagen kunnen, binnen grenzen, zelf worden gekozen. Leraren en kinderopvang werken aan dezelfde leerdoelen in een doorgaande lijn, met nadruk op taal en rekenen. Er zijn geen jaarklassen. Bekijk in onderstaande video op Sterrenschool Apeldoorn.
Meer weten?
- Neem een kijkje in de klas bij bijzondere scholen die onderwijs vanuit een geloofsovertuiging verzorgen.
- Er zijn meer scholen die werken vanuit een onderwijskundige visie zoals jenaplan- of daltononderwijs.
- Lees op Didactiefonline.nl De kracht van het traditioneel vernieuwingsonderwijs, een blog van de blog Patrick Sins, lector Vernieuwingsonderwijs bij de Academie voor Pedagogiek en Onderwijs van Saxion in Deventer.
