Brede brugklassen, gelijke kansen
Leerlingen moeten in Nederland al jong een school kiezen voor het voortgezet onderwijs. Maar onderzoek toont dat die keuze op jonge leeftijd kansenongelijkheid in de hand werkt. Maryse Knook, directeur van de Open Scholengemeenschap Bijlmer (OSB) pleit daarom voor de brede brugklas: “Bij ons verlaat bijna de helft van de leerlingen de school op een hoger niveau dan het basisschooladvies.”
De zeer diverse OSB wil koploper zijn op het gebied van kansengelijkheid. In brede brugklassen van twee jaar krijgen leerlingen een wat langere periode om te laten zien wat ze werkelijk kunnen.
Toch havo met vmbo-t-advies
Op het OSB zitten leerlingen met uiteenlopende basisschooladviezen – van vmbo-basis tot vwo – bij elkaar in één klas. “Veel leerlingen hebben tijd nodig om tot bloei te komen en te laten zien welk niveau bij ze past”, legt Knook uit. Doordat ze bij de OSB de selectie uitstellen, kunnen ze een betere beslissing nemen over de toekomst van hun leerlingen. “Is eenmaal een niveau bepaald, dan komt een kind er niet makkelijk meer vanaf. Een leerling in groep 8 met schooladvies vmbo-t wordt in een smalle brugklas niet meer uitgedaagd om toch havo te doen. Bij ons wel.”
Kinderen leren van elkaar
In de brede brugklassen leren leerlingen van elkaar, ook door met elkaar samen te werken. Knook: “Het zijn leerlingen met verschillende schoolniveaus, culturen, talenten en karakters. Ze zien en horen elkaar, ervaren dat er geen ‘hoger’ of ‘lager’ is. Het gaat ook om gedrag, creativiteit, focus, elkaar respecteren.” Onderwijs is niet alleen leren, maar ook persoonsvorming en socialisatie, stelt ze. Brede brugklassen zijn daar bij uitstek geschikt voor. Leerlingen zien hoe anderen problemen aanpakken, en leren daarvan.
“We starten elke les met een kringgesprek. Leerlingen zien elkaar, luisteren en weten zich goed uit te spreken. En we besteden veel aandacht aan bijvoorbeeld drama. Ze kunnen straks veel beter naar anderen luisteren, zichzelf presenteren en kwaliteiten in anderen zien. En ze weten wat er in de wereld te koop is.”
Lesgeven op alle niveaus
Brede brugklassen vragen wel veel van leraren. Leraren moeten op alle niveaus lesgeven en dus ook goed kunnen differentiëren en iedere leerling op zijn eigen niveau uitdagen. “Als leraar moet je helemaal achter onze brede school en het didactisch concept staan. Anders hou je het niet vol. Niet iedere leraar is daar geschikt voor”, legt Knook uit. Zoals ook niet ieder kind geschikt is. “Er zijn leerlingen die een strakkere structuur en minder prikkels nodig hebben.”
“We hebben leerlingen met vmbo-t-advies die met een vwo-diploma de school verlaten”
Geen cijfers dus minder stress
De leerlingen worden op hun eigen niveau beoordeeld. Alle leerlingen gaan over na het eerste jaar. De school werkt de eerste twee jaar niet met cijfers, maar met onvoldoende, matig, voldoende en goed. “Dat geeft veel meer rust bij leerlingen. De druk is vaak al zo groot. Ze hoeven niet te denken: ik moet een 4.5 halen, anders… Ik weet zeker dat als een school alleen dat al invoert, meer leerlingen tot bloei komen.” Op het OSB verlaat bijna de helft van de leerlingen de school op een hoger niveau dan het basisschooladvies. Andersom komt veel minder voor. “We hebben leerlingen met vmbo-t-advies die met een vwo-diploma de school verlaten.”
Voordeel van de twijfel
Cijfers van de Inspectie van het Onderwijs laten zien dat vorig schooljaar 16.000 leerlingen dankzij de heroverweging na de eindtoets beter op hun plek zitten in het voortgezet onderwijs. Dat is bijna 10 procent. Volgens de OSB-directeur moet iedere leerling het voordeel van de twijfel krijgen. “Altijd. Kinderen moeten kansen krijgen. Zeker in het Amsterdamse stadsdeel waar wij zitten, met veel armoede, laaggeletterdheid, niet-oorspronkelijke Nederlanders en minder mondige ouders die geen geld hebben voor Cito-bijles. Veel basisscholen verwijzen ouders naar ons, als niet duidelijk is welk niveau bij hun kind past. Stel dat zo’n kind naar een smalle brugklas gaat. Hoe schrijnend is het als het dan op een tiende punt niet verder mag? Wat is dat voor een boodschap?”
Meer weten?
- De documentaire Klassen van 2Doc laat op een indringende manier zien dat niet ieder kind in Nederland gelijke kansen heeft.
- Lees meer over het effect van een latere schoolkeuze in Een latere schoolkeuze kan leerlingen meer kansen geven.
- Ontdekken wat je zelf bewust en onbewust meeweegt in een basisschooladvies? Doe de interactieve simulatie Basisschooladvies op de website van de Inspectie van het Onderwijs.
- De kansen die Leraar van het Jaar voortgezet onderwijs 2021 Ismail Aghzanay vroeger niet gehad heeft, probeert hij wel aan zijn leerlingen te geven.
