Wat heeft virtual reality het onderwijs te bieden?
Een werktekening in 3D bekijken of ervaren hoe een demente patiënt de wereld beleeft? Lesgeven met virtual reality (VR) maakt het mogelijk om levensechte informatie over te brengen aan je leerlingen en studenten. Docent Ewout Warringa vertelt hoe hij deze techniek inzet en wat daar allemaal bij komt kijken. “De wow-factor moet er vanaf, daar leer je niets van.”
Een ambassadeur van VR in het onderwijs, zo kun je Ewout Warringa, docent techniek op het Vechtdal College in Hardenberg, wel noemen. Hij is enthousiast over de techniek en maakt in zijn lessen gebruik van XR – een verzamelnaam voor Augmented Reality, Virtual Reality en gemengde media. Hij kijkt vooral naar de manier waarop het bedrijfsleven XR inzet. “Voor het vak elektrische voertuigen wil ik dat mijn leerlingen leren hoe ze de software bedienen die ze ook bij het merk Porsche gebruiken. Ik heb daarom contact opgenomen met Porsche in Los Angeles met de vraag of we hun content mogen gebruiken op onze HoloLenzen.”
Inzoomen op vaardigheden
Warringa benadrukt het belang van de praktische toepasbaarheid in het onderwijs: “Het gaat veel verder dan een beetje spelen met een apparaatje.” Zo maken veel bedrijven tegenwoordig opnames in 360 graden. “Zo’n opname heeft best meerwaarde als voorbereiding op een stage, of om een kijkje te nemen in een beroepsveld zonder er zelf naartoe te hoeven. Je kunt bijvoorbeeld zien hoe een windmolen van binnen in elkaar zit. Maar je moet zulke opnames vervolgens wel koppelen aan een opdracht. Bovendien wil ik liever weten: hoe zet deze sector VR of XR in, en welke vaardigheden moeten mijn leerlingen daarvoor leren?”
Beamer of bril?
VR-technologie is voor Warringa een tool voor het oplossen van bepaalde problemen. “Een deel van mijn leerlingen kon geen werktekeningen lezen. Het kostte me veel moeite ze uit te leggen hoe je dat doet. Om het eenvoudiger voor ze te maken, heb ik een 3D-model gemaakt, dat ze kunnen bekijken met een HoloLens of een VR-headset.”
Zodra Warringa techniek inzet, vraagt hij zich bewust af: waarom kies ik nu voor deze toepassing? “Soms is het laten zien van een video via de beamer effectiever én minder werk dan het inzetten van VR. Bij VR moet je bijvoorbeeld vooraf controleren of alles werkt. Je moet checken of er nog software-updates zijn en of alle controllers zijn opgeladen. Daarnaast moet je bedenken wat een leerling gaat doen ná het kijken door de VR-bril. De toepassing moet een ingebed onderdeel zijn van de les.”
Denk na over de toekomst
Warringa vindt het – ondanks zijn kritische blik – essentieel dat het onderwijs blijft aansluiten op de ontwikkelingen en technologieën in het toekomstige werkveld van leerlingen. Hij vergelijkt het gebruiken van XR in zijn les met de computerlessen die in de jaren 90 werden gegeven, toen de computer zijn intrede deed in het dagelijks leven. “Leerlingen zitten nu de hele dag op hun laptop, maar hoe zitten we erbij over twintig jaar? Ik ben ervan overtuigd dat er een tijd gaan aanbreken van spatial computing. Dat wil zeggen: een wereld zonder schermen, omdat de schermen zijn geïntegreerd in de ruimte, via bijvoorbeeld in een bril. Dan moeten leerlingen toch weten hoe dat werkt?”
Wil je aan de slag met VR of XR?
Ewout Warringa heeft vier tips voor een goede start.
1. Verdiep je in de hardware
“Koop niet meteen veel brillen, maar hou de ontwikkeling van hardware in de gaten. Modellen verouderen snel. Koop liever nu een paar brillen en over een paar jaar nog wat nieuwe modellen.”
2. Doe onderzoek naar de juiste software
Je wilt misschien het beste van het beste, maar dat is niet altijd handig, vindt Warringa. “Er is veel content en software beschikbaar. Bedenk eerst wat van meerwaarde is voor het onderwijs dat jij wilt geven en sluit daarop aan. Ik vergelijk het met het kopen van een Ferrari: als je niet weet hoe je moet rijden, lig je in de vangrail.”
3. Leer de didactiek
Voor Warringa is het belangrijk dat de wow-factor er snel afgaat als je werkt met VR. “Daar leer je niets van. De leerling of student heeft dankzij VR weliswaar een sterkere beleving, maar je moet als docent veel moeite doen er goed les mee te geven. Het is daarom belangrijk dat je je de techniek eigen maakt. Neemt de apparatuur eens mee naar huis en ontdek waar voor jou de meerwaarde ligt. Of probeer het uit met een of twee leerlingen voordat je met de hele klas aan de slag gaat.”
4. Formuleer beleid en werk samen
Het is lastig om lesgeven met XR in je eentje op te zetten, weet Warringa. “Je moet er tijd voor krijgen en in het ideale geval doe je dit samen met collega’s. Op die manier kun je XR inbedden in de lessen en het curriculum. Het is ook belangrijk om te weten hoe je dit als school het beste kunt aanpakken. Ga je straks met de apparatuur langs in klassen of is er een plek in de school waar de klassen naartoe komen? Onderzoek met elkaar wat werkt.”
VR-toepassingen voor het onderwijs
- SumSaber is een VR-game voor rekenonderwijs, ontwikkeld door ROC Tilburg, practoraat Interactieve Technologie.
- Into D’mentia geeft zorgprofessionals, zoals mbo-studenten verpleegkunde, de kans zich meer in te leven in patiënten met dementie zodat ze kunnen zorgen voor een dementievriendelijke samenleving. Let op: deze toepassing kost geld.
- Met Mondly VR leren leerlingen en studenten andere talen spreken in een realistische omgeving zoals een taxi of hotel. Let op: deze toepassing kost geld.
- Met VR kun je leerlingen en studenten zich laten inleven in situaties die moeilijk voor te stellen zijn. Bijvoorbeeld: hoe ziet het leven van een Syrische vluchteling er precies uit?
- Een overzicht van 360 graden-filmpjes op YouTube vind je in de Verzameling VR-video’s op Wikiwijs.
- De Wikiwijspagina Virtual en augmented reality in het onderwijs van Kennisnet geeft meer informatie over de inzet van VR en AR in het onderwijs.
Over de kosten
Met de nieuwe richtlijnen voor smartphones in het onderwijs vraagt werken met VR meer van de leraar. Vroeger opende je een app op je smartphone en zette je een kartonnen bril op je smartphone waarmee je een VR-ervaring kon starten. Nu wordt VR in het onderwijs meestal gebruikt in een speciale ruimte waar de 3D-brillen en controllers worden gekoppeld aan computers en externe schermen. Dit vraagt om een grotere investering door scholen.
In bovenstaande video laat Maurits Wolf, docent rekenen aan het Summa College in Eindhoven, zien hoe hij met virtual reality werkt tijdens de rekenles.
Dustin Dijkstra is aardrijkskunde docent op het dr. Alette Jacobs College. Hij laat zien hoe hij VR in de klas gebruikt om met zijn leerlingen de wereld over te reizen.
Meer weten?
- Bekijk in de video van Onderwijskennis hoe de Rijksuniversiteit Groningen pabostudenten op een veilige manier klassenmanagementvaardigheden laat oefenen met VR.
- Lees meer over de meerwaarde en impact van 360 graden-video’s voor studenten verpleegkunde.
- Landstede MBO in Harderwijk wilde voor de veiligheidsopleidingen VR inzetten. Het team deed eerst onderzoek naar hoe VR het onderwijsproces kan ondersteunen en formuleerde een visie.
- Over de opbrengsten van het gebruik van virtual reality in het onderwijs is nog niet veel bekend. De Kennisrotonde van het NRO concludeert dat uit de wetenschappelijke literatuur op dit moment geen duidelijke positieve of negatieve opbrengsten af te leiden zijn.
- Het Nationaal Onderzoekslab AI doet onderzoek naar het vergroten van de woordenschat van kleuters met behulp van VR.
