Coöperatief leren: zo werkt het bij taal, rekenen en gym
Met coöperatief leren laat je leerlingen op een gestructureerde manier samenwerken in kleine groepjes. Ze leren daarbij niet alleen van jou als leraar, maar juist ook van elkaar. Het versterkt bovendien de sfeer in de klas: door samen te werken leren leerlingen elkaar beter kennen. Coöperatieve werkvormen zijn in te zetten bij alle vakken: van taal- en rekenles tot bewegingsonderwijs.
Coöperatief leren kan een waardevolle aanvulling zijn op de verschillende didactische werkvormen die je als leraar kunt gebruiken, zoals klassikale activiteiten of individueel werken. In principe kun je het toepassen bij elke les en in elke groep.
Rekenen oefenen met elkaar
Een rekenles heeft ook een sociaal effect als leerlingen kunnen samenwerken. Zo halen zij veel meer uit een les dan alleen de lesstof. Carmen Weerts, leerkracht in groep 3, ziet dat de leerlingen meer plezier hebben en goed samenwerken. In de video is te zien hoe zij met kaartjes werken, in tweetallen werken en opdrachten ruilen. Zo zijn alle leerlingen actief aan het werk en oefenen ze voortdurend. Bij deze manier van werken observeert de leerkracht vooral.
Coöperatief werken aan woordenschat
Op basisschool Wyck in Maastricht zetten leerkrachten verschillende coöperatieve werkvormen in tijdens de lessen. Leerlingen hebben daar duidelijk plezier in en de leerkrachten leren van elkaar door het delen van goede voorbeelden. In de video laten leerkrachten verschillende coöperatieve werkvormen zien die je kunt inzetten tijdens de taalles. Leerlingen komen hierbij veel aan het woord en doen zo taalervaring op. Dit heeft een positief effect op het vergroten van de woordenschat, de actieve taal en het stimuleert de mondelinge taalvaardigheid, volgens de leerkrachten.
Effectiever leren spellen
Coöperatieve werkvormen zijn ook geschikt om spellingstrategieën aan te leren. Door samen te overleggen en elkaar te helpen bij het toepassen van de juiste strategie, leren leerlingen effectiever. In de video laat leerkracht Nicole Hensels zien hoe de leerlingen elkaar spellingsopdrachten geven en controleren. Wil je dit goed inzetten, dan is het belangrijk dat je de regie deels loslaat en de leerlingen een grotere rol geeft.
Voorkennis activeren bij begrijpend lezen
Sylvia Lamers, leerkracht op basisschool KC de Eik in Nieuwstadt, gebruikt regelmatig coöperatieve werkvormen. Ze doet dit onder andere als ze groep 6 begrijpend lezen geeft. In de video legt ze uit hoe ze dit gestructureerd aanpakt. Bij begrijpend lezen koppelen leerlingen nieuwe informatie aan wat ze al weten. Door coöperatieve werkvormen kun je beelden en kennis die leerlingen al hebben, activeren. Dit kan al bij de start van een les, waarbij je voorkennis ophaalt. Leerlingen leren beter lezen door naar elkaar te luisteren, na te denken en te lezen. Sterke en zwakkere lezers kunnen zo veel van elkaar leren, zegt Lamers.
Bewegingsonderwijs en coöperatieve spelvormen
Bij bewegingsonderwijs zijn de inspanningen van alle leerlingen belangrijk voor het succes. Het doel van het spel ligt dan ook in de activiteit zelf. Leerkracht Sylvie Slaats gebruikt graag coöperatieve werkvormen in de gymles. Leerlingen leren zo samenwerken en beter communiceren, ook met leerlingen die ze niet zo goed kennen. Volgens Slaats versterkt dit het groepsgevoel.
Meer weten?
- Lees meer over samenwerken en hoe je deze vaardigheid met coöperatief leren kunt leren aan de klas.
- Meer over de achtergrond en theorie van coöperatieve leerstrategieën vind je op cooperatiefleren.nl.
- Lees meer over de resultaten van samenwerkend leren in het artikel Hoe laat je leerlingen effectief samenwerkend leren.
- Bekijk het antwoord op de vraag Hoe kun je samenwerkend leren zo inzetten dat het een positief effect heeft op de leerprestaties? bij de Kennisrotonde.
