Veilig leren whatsappen in het zml-onderwijs

Het gebruik van WhatsApp en andere sociale media kan problemen opleveren voor zml-leerlingen. Volgens Frits Meijer, leraar en mediacoach op de Maaskei Onderwijs Buitengewoon, weten deze jongeren niet altijd dat ze voorzichtig moeten zijn met wat ze over zichzelf prijsgeven. Ook vinden ze het interpreteren van beelden en teksten vaak lastig. Daarom geeft hij medialessen waarin de leerlingen goed en veilig leren omgaan met sociale media.

Voor leerlingen in het zml-onderwijs zijn er meer risico’s op sociale media. Ze zijn bijvoorbeeld sneller beïnvloedbaar en daardoor makkelijker het slachtoffer van cyberpesten, sexting en grooming. Ook onterpreteren ze een apje niet altijd goed en dat kan ruzies of onbegrip veroorzaken. Het is voor deze leerlingen daarom extra belangrijk om mediawijs te worden. De begeleiding van de leraar is daarbij essentieel.

Preventieve aanpak

Leraar en mediacoach Frits Meijer wil niet pas ingrijpen wanneer het misgaat, maar hij gelooft juist in een preventieve aanpak. Door in gesprek te gaan over social media kun je leerlingen bewust maken van de risico’s. Ook het concreet oefenen van gesprekken is waardevol: Hoe reageer je op een bericht en wat doe je als het misgaat? Leerlingen leren van het voordoen, nadoen en zelf oefenen, en je kunt ze direct handvatten bieden. Herhaling is bij deze doelgroep ontzettend belangrijk.

Werkvormen mediawijsheid

Meijer biedt de mediawijslessen op verschillende manieren en werkvormen aan. Zowel op papier als met een echte WhatsApp-simulator op het digibord.  Met een WhatsApp-simulator kun je vragen stellen aan de leerlingen waarop zij kunnen reageren. Maar je kunt ook twee leerlingen met elkaar laten communiceren. De papieren variant is overzichtelijk en voorspelbaar. Ideaal om de beginselen mee uit te leggen. De digitale variant is vooral realistisch. Met deze les kun je precies zien hoe het gaat als leerlingen opgaan in het programma en de doelen vergeten.

Open communiceren over sociale media

Een goede band tussen leraar en leerling is essentieel in een open gesprek over social media. Een leerling zal de leraar dan eerder in vertrouwen nemen bij een online ruzie of vervelend WhatsApp gesprek. Blijf dus open communiceren met leerlingen en ga regelmatig het gesprek aan over media. Wat doe je op internet? Welke apps of websites vind je leuk? Wat doe je als er iets vervelends gebeurd op sociale media? Doe dit niet alleen tijdens de medialessen maar vooral ook tussendoor. Vraag bijvoorbeeld op maandagochtend wanneer je het weekend bespreekt ook hoe het op internet was.

Veilig en respectvol chatten met de les WhatsHappy

Meijer maakt tijdens zijn medialessen gebruik van WhatsHappy van Kennisnet. Met de les WhatsHappy maak je de risico’s en problemen van chatten bespreekbaar. Ook daag je leerlingen uit afspraken te maken over hoe je online respectvol met elkaar omgaat. De gemaakte afspraken schrijven de leerlingen op een poster die vervolgens wordt opgehangen in de klas. De les is gratis te downloaden. Kennisnet biedt daarnaast de les Instagrap die gericht is op Instagram. Ook bij deze les hoort een poster.

Meer weten?

• Lees het artikel op Kennisnet over mediawijsheid bij leerlingen met een licht verstandelijke beperking. Ook vind je daar een brochure met praktische handvatten.
• In het webboek Sociale media in het speciaal onderwijs vind je vijftien portretten van leraren die op een creatieve manier aandacht besteden aan sociale media en mediawijsheid in de les.