Stimuleer samenwerken en actief leren met de expertles
Hoe zorg je ervoor dat leerlingen de lesstof beheersen en daarnaast goed leren samenwerken en plezier in het leren hebben? Een manier om leerlingen actief te laten samenwerken is de expertles, een werkvorm die bij alle vakken te gebruiken is. Natuurkundeleraar Joost van Buchem laat zien hoe hij dit aanpakt en vertelt wat het leerlingen oplevert.
Joost van Buchem van het Stedelijk Gymnasium Den Bosch maakt gebruik van expertlessen. In een expertles krijgen leerlingen een opdracht die ze voor zichzelf uitwerken. Daarna formuleren ze in een groepje het ideale antwoord. Dat leggen ze vervolgens uit aan een ander groepje. De expertles is een vorm van Activerende Didactiek Samenwerkend Leren (ADSL). Dat zijn alle werkvormen waarbij leerlingen op een gevarieerde en actieve manier samenwerken en leren.
In de video leggen Van Buchem en een leerling uit hoe de expertles is opgezet. Het uitgangspunt is dat je het eerst zelf moet snappen voordat je het aan een ander uit kunt leggen. Zo pak je een expertles aan:
- Verdeel de leerlingen in groepjes van vijf en geef ze een vel papier met vijf deelopdrachten
- Verdeel de deelopdrachten over de leerlingen. Elke leerling gaat voor zichzelf aan de slag met een van de deelopdrachten. Hierbij moeten ze individueel nadenken over de opdracht
- Alle leerlingen met dezelfde deelopdracht gaan bij elkaar in een nieuw groepje zitten om samen tot een goed antwoord te komen
- Daarna gaan alle leerlingen weer terug naar hun eerdere groepjes en leggen ze de stof aan hun groepsgenoten uit. Zo leren ze de stof op verschillende manieren uit te leggen. Zeker als hun groepsgenoten het niet in een keer begrijpen
Voordelen van de expertles
Van Buchem legt uit wat de voordelen zijn van de expertles:
- Je krijgt beter inzicht in de leerlingen en hun moeilijkheden
- Je kunt rustig rondlopen en hulp bieden waar nodig
- De stof en uitleg landen beter bij de leerlingen, omdat je ze aanbiedt op het moment dat de leerling het nodig heeft om tot een oplossing te komen
- Leerlingen snappen de stof beter omdat ze actief aan hun klasgenoten moeten uitleggen hoe de vork precies in de steel zit
- Leerlingen leren niet alleen inhoudelijk de stof te begrijpen, maar ontwikkelen ook sociale en communicatieve vaardigheden door samen te werken
Expertlessen zijn vooral geschikt om toe te passen als de voorkennis van je leerlingen onderling erg verschilt. Leerlingen helpen elkaar tot inzichten en een goed antwoord te komen. Ze praten met elkaar over de leerstof, dagen elkaar uit om een moeilijk begrip uit te leggen en hun gedachten onder woorden te brengen. Zo krijgt de leerstof meer betekenis voor iedere leerling. Dat vergroot de kans dat de leerlingen ook in situaties buiten de school de leerstof toepassen.
Meer weten?
- Op leraar24.nl zijn verschillende voorbeelden van samenwerkend leren in de praktijk te vinden. Gebruik daarvoor de zoekfunctie
- Lees het artikel op leraar24.nl over de achtergrond van effectief samenwerkend leren.
- Bekijk de website van SLO met tips voor activerende werkvormen.
- In het project Leerling2020 hebben scholen rubrics voor samenwerkend leren ontwikkeld.
