Ken je de gespreksvorm een kritisch reflexief gesprek al?

Wat jij goed onderwijs vindt, wordt bepaald door jouw eigen opvattingen. Vaak ben je je van deze opvattingen niet bewust. Om op zoek te gaan naar deze opvattingen en die van je collega’s is er een gespreksvorm ontwikkeld: een kritisch reflexief gesprek.

Hoe vaak voer je een gesprek met collega’s over wat jij belangrijk vindt voor kinderen? Gebeurt het überhaupt nog wel dat je tijd maakt om dieper in te gaan op gebeurtenissen in je klas? Met een kritisch reflexief gesprek ga je in circa 1.5 uur met een aantal collega’s in gesprek over het pedagogisch denken en handelen en je onderliggende opvattingen.

Hoe voer je een kritisch reflexief gesprek?

Het onderzoeken van je eigen opvattingen leidt tot bewustwording en een betere afstemming op de onderwijsbehoeften van de leerlingen. In vijf stappen voer je een kritisch reflexief gesprek:

Stap 1: kiezen van het thema

Alle deelnemers brengen een thema gerelateerd aan pedagogisch handelden in. Wat houdt je bezig als leerkracht wat betreft jouw pedagogisch handelen? De groep kiest vervolgens over welke thema we in gesprek gaan. 

Stap 2: verken elkaars opvattingen 

Iedere deelnemer geeft antwoord op de vraag: Hoe zou ik (pedagogisch) handelen in deze situatie en wat zijn daarin mijn beweegreden? Deze antwoorden worden kort genoteerd.

Stap 3: ga in gesprek over elkaars opvattingen

De aantekeningen uit de vorige stap worden opgehangen zodat elke deelnemer de antwoorden nog eens kan lezen. Vervolgens gaan de deelnemers in gesprek over de opvattingen door vragen te stellen die beginnen met wat, waarom, waartoe en hoe. Er wordt expliciet  doorgevraagd zodat de onderliggende opvattingen duidelijk worden.

Stap 4: ga terug naar het thema 

Iedere deelnemer krijgt de gelegenheid om de volgende zinnen aan te vullen en deze te delen met de andere deelnemers:  

• Wat heb ik ontdekt na het gesprek over elkaars opvattingen? 
• Wat is de betekenis van de ontdekking ten aanzien van mijn opvatting? 
• Wat betekent dat voor mijn pedagogisch handelen?

 Stap 5: reflecteer op de dialoog 

Deelnemers gaan met elkaar in gesprek over de werkvorm kritisch reflexief gesprek. De volgende vragen staan daarbij centraal: 

• Wat heeft dit gesprek aan het licht gebracht? 
• Welke onderwerpen nemen we mee naar het volgende gesprek en zijn de moeite waard voor nader onderzoek?
• Welke vragen vond je behulpzaam en welke vragen wil je toevoegen?