Mindfulness positief voor sociaal klimaat in de klas

Basisschool Op de 10 Bunder besteedt dagelijks aandacht aan mindfulness in de klas. Met als doel dat leerlingen meer rust ervaren, effectiever werken, lekkerder in hun vel zitten en zonder oordeel reageren.

Mindfulness bestaat uit concentratie-, aandachts- en bewustzijnsoefeningen. De oefeningen leren je stilstaan in het hier-en-nu en aandacht hebben voor wat je waarneemt. Ook vanuit een open houding waarnemen wat er om je heen gebeurt en dat zonder oordeel beleven, maakt onderdeel uit van mindfulness. In het onderwijs is er steeds meer aandacht dit soort oefeningen.

Passend bij de schoolvisie

De slogan van basisschool Op de 10 Bunder in Wijlre luidt ‘Jij doet ertoe!’ Deze sluit aan bij het gedachtegoed van mindfulness. De school wil dat leerlingen zelf (pro)actief keuzes maken, verantwoordelijkheid nemen, kansen benutten en problemen oplossen. Daarvoor is het belangrijk dat je jezelf goed kent. Met een reëel zelfbeeld is het makkelijker om jezelf te accepteren en te verbeteren. Mindfulness-oefeningen kunnen daarbij helpen.

Ook wil de school dat kennis en emoties in balans zijn bij leerlingen. Dankzij een dagelijks moment van bewuste aandacht voor het hier-en-nu vraagt de school leerlingen aandacht voor meer focus en in contact komen met hun emoties. “Daardoor maken ze makkelijker vrienden, voelen ze met anderen mee en motiveren ze zichzelf”, aldus de leraren van basisschool Op de 10 Bunder. Volgens hen is mindfulness een goede aanvulling op de bestaande methode voor sociaal-emotionele vorming. 

Positief effect op leerlingen

Er is geen nulmeting of onderzoek gedaan, maar de leraren merken een positieve score bij de meting van de sociale veiligheid op school. Leerlingen voelen zich meer thuis en er wordt minimaal gepest. De school ziet dit als een gevolg van mindfulness. Bij mindfulness gaat het namelijk ook het accepteren van jezelf en de ander en om het uitstellen van je reactie. Het bevordert de sociale veiligheid van leerlingen. Mindfulness wordt door onderzoek steeds vaker bestempeld als bewezen effectief.

Ook meer rust voor leraren

Op de basisschool is er een vast moment gepland waarop het lerarenteam bij elkaar komt om onder andere een mindfulnessoefening te doen. De ene keer leren leraren een activiteit die ze kunnen toepassen in hun les, de andere keer zijn leraren zelf mindful bezig. Leraren komen zo tot rust, zodat ze zelf effectiever werken en ontspannen voor de groep staan. Minder stress bij de leraar verbetert de sociale veiligheid en het sociale klimaat in de klas, wat vervolgens kan leiden tot betere leerlingprestaties, zo blijkt uit onderzoek.

Praktische tips voor het starten met mindfulness in de klas

Op mindfulness gebaseerde oefeningen zijn breed en makkelijk toepasbaar. Denk aan energizers of aan stiltespelletjes. Daardoor is het eenvoudig te verweven met de onderwijspraktijk. Leraar Rian Thijssens van Op de 10 Bunder geeft de volgende tips:

• Laat het op je afkomen. Lees je in, probeer uit en kijk wat het met jou en de leerlingen doet.
• Begin klein en doe oefeningen die makkelijk en snel uit te voeren zijn.
• De high 5-oefening in de video is een fijne laagdrempelige ademhalingsoefening met je hand. Bij deze oefening focust de leerling zich op de hand en ademhaling om innerlijke rust te krijgen.
• Net zoals leerlingen kunnen leraren verschillend reageren op mindfulnessoefeningen. Zorg dat er draagvlak is binnen het team. Op basisschool Op de 10 Bunder is er een ontwikkelgroep die andere collega’s helpt en inspireert.
• Het is verstandig om de introductie van mindfulness zorgvuldig aan te pakken. Start met een training voor leraren en communiceer er duidelijk over naar ouders.

Meer weten?

• Methodieken voor rust en ontspanning in de klas.
• Met kinderyoga meer rust in de klas.
• Zo kun je overprikkeling bij hooggevoelige leerlingen voorkomen. 
• Lees wat het effect is van mindfulnesstrainingen op gedrag, leeropbrengsten en het sociaal-emotioneel welbevinden van leerlingen in het primair onderwijs. 
• Video’s met ontspanningsoefeningen vind je op rustmomentindeklas.nl.