‘Wuif emoties van leerlingen niet weg, maar help ze controle te krijgen’
Steffie van der Meijden (30) is mentorleraar op het VSO Heuvelrug College. Ze gaf ooit spontaan een les over emoties aan haar klas in de hoop dat leerlingen elkaar beter zouden gaan begrijpen. Die les maakte diepe indruk op haar én op haar leerlingen.
In deze serie vertellen leraren over een belangrijke les die ze zelf hebben geleerd. Wil je ook een inspirerend verhaal delen over je onderwijscarrière? Mail ons.
Als dansleraar ontdekte Steffie van der Meijden dat ze lesgeven heel leuk vond, maar dat ze leerlingen ook echt iets wil meegeven. “Als een leerling na de dansles vroeg of hij even met me kon praten, werd ik pas echt enthousiast. Onderwerpen als burgerschap en omgangskunde interesseren me erg.”
Ze gaf die danslessen op een school. Daarna werkte ze kort als docent in een gesloten jeugdinrichting. “Ik zocht naar meer uitdaging, maar dit was wel erg heftig. Ik voelde me echt een politieagent, dat past niet bij mij.” Van der Meijden ontdekte dat ze graag juf wilde worden. Ze kreeg een baan op het VSO Heuvelrug College van Stichting Verderwijs, waar ze zich specialiseerde in gedrag. Ze werkt er nu als mentorleraar en Positive Behavior Support-coach. “In het speciaal onderwijs staat gedrag op nummer één. Rekenen en taal zijn belangrijk, maar alleen met het juiste gedrag kan je tot leren komen.”
Een rood hokje
Steffie van der Meijden besloot spontaan een les over gedrag te geven aan haar toenmalige mentorklas. “De klas bestond uit een heel gevarieerde groep leerlingen die elkaar niet begrepen. Er was bijvoorbeeld een leerling met autisme die steeds met zijn pen op tafel tikte en vaak opstond en dan de klas uitliep. Hij praatte niet en daar konden sommige klasgenoten lastig mee omgaan.” Van der Meijden had er van tevoren niet echt over nagedacht, maar ze tekende een flatgebouw met allemaal hokjes op het bord. “Het ene hokje kleurde ik rood en het andere groen. Ik probeerde uit te leggen dat er in je hoofd ook allemaal van die mini-hokjes of kamertjes zijn. En wat bij de een groen is, kan bij je buurman rood zijn. Stel dat je moet rekenen en je bent daar nog niet goed in, dan kleurt jouw hokje rood. Je wordt boos en gaat met je pen gooien of opstaan.”
Meer begrip voor elkaar
Haar normaal zo drukke klas, zat doodstil te luisteren naar haar verhaal, dus ze probeerde goed uit te leggen hoe het is om zo druk te zijn in je hoofd. “Ik probeerde het onderwerp visueel te maken en letterlijk uit te beelden wat er soms gebeurt. Ik maakte de vergelijking met een disco in je hoofd vol felle lampen en harde muziek. De voorbeelden die ik noemde waren grappig en dat werkte.” De leerlingen herkenden wat Van der Meijden vertelde en gingen met elkaar in gesprek over hun rode hokjes. “Er was herkenning en er ontstond meer begrip voor elkaar.”
Onderzoek de oorzaak van gedrag
De les duurde anderhalf uur: voor deze leerlingen is dat erg lang. Dat ze zo in stilte luisterden, verbaasde Van der Meijden. “De leerlingen vonden het echt bijzonder om dit zo te bespreken. Een leerling wilde er spontaan een rap over maken en een andere leerling heeft daar later weer een video bij gemaakt. Het is een heel project geworden, dat nog weken doorliep. Uiteindelijk gaven leerlingen elkaar zelfs advies hoe ze hun rode hokje weer groen konden maken. Het deed mij als leraar beseffen dat je – ook in het speciaal onderwijs – overal over kunt praten en dat je dit het beste met humor kunt doen. Wuif emoties niet weg, maar begeleid je leerlingen om er weer controle over te krijgen. Als leerlingen heftig reageren of afwijkend gedrag in de klas vertonen, is dat vaak geen persoonlijke reactie op jou. Vraag je liever af waarom ze zich zo gedragen. Wat veroorzaakte dit gedrag? Misschien is deze leerling onzeker, begrijpt hij iets niet of is er thuis iets aan de hand. Probeer oog te hebben voor wat er onder dat gedrag zit.”
Meer weten?
- Steffie van der Meijden publiceert op haar online platform onder-wijs.nl een onderwijspodcast en e-learnings rond gedrag.
- Christiaan Baarsma geeft leraren in het speciaal onderwijs tips die bijdragen aan veilige en rustig sfeer in de klas.
- Leerlingen met (ernstige) gedrags- of psychische stoornissen gaan naar cluster 4-scholen, waar ze baat hebben bij structuur en duidelijkheid.
- Bart Heeling vertelt over zijn overstap van het regulier onderwijs naar speciaal onderwijs.
