Deze school zet leerteams in en verbetert zo de basisvaardigheden

Een goede beheersing van basisvaardigheden op het gebied van taal, rekenen, digitale geletterdheid en burgerschap is essentieel voor je kansen op school en in de maatschappij. Het masterplan basisvaardigheden is in het leven geroepen om deze vaardigheden te verbeteren. Hoe kun je hier als school mee omgaan? Basisschool Drie Koningen steekt veel tijd in herhalen, werkt doelgericht, heeft leerteams ingesteld en gaat uit van wetenschappelijk onderzoek.

Basisschool Drie Koningen in Utrecht is zeven jaar geleden al gestart met het op orde krijgen van de basisvaardigheden van zowel de leerkrachten als leerlingen. Het team werkt met expliciete directe instructie (EDI-model) en houdt de instructieprincipes van Rosenshine aan als basis voor hun lessen. “Dat betekent dat we veel tijd steken in inoefenen, uitleggen hoe iets gaat, waarom het zo gaat, dat we hardop en diep nadenken en veel en structureel herhalen,” zegt Heleen van der Pijl, leerkracht van groep 4. “Niet denken: na één keer weten de leerlingen het wel. Juist die herhaling is belangrijk om deze kennis in het langetermijngeheugen te krijgen.”

Voortbouwen op bestaande kennis

Ook wordt er in elke klas doelgericht gewerkt. Dat vertelt Helen van den Eertwegh, leerkracht van groep 7. “Leerlingen weten aan welke doelen ze werken. Pas als ze een doel bereikt hebben, gaan we door met het volgende doel. Zo bouwen we steeds meer op bestaande kennis die de leerlingen hebben. Als leerlingen aan een nieuw doel beginnen, benoem ik dat aan de hand van een leerkuil: ‘Je kunt dit nu misschien nog niet, maar we gaan het samen leren en veel oefenen, zodat je naar boven klimt en het straks wel kunt.’ Ook reflecteer ik veel: ‘Weten jullie nog? Vorige week konden jullie dit nog niet en kijk waar jullie nu zijn!’”

Focus op lesgeven

Niet alleen de manier van lesgeven is veranderd bij Drie Koningen, ook de manier van samenwerken met collega’s. Voorheen vergaderde het hele team. Nu werkt de school met leerteams, waarin leerkrachten van twee leerjaren bij elkaar zitten. Van der Pijl: “Je spart een keer per week in een klein groepje over je eigen bouw. Ik zit in het leerteam van groep 3/4. Samen bespreken we waartegen we aanlopen en wat we daaraan kunnen doen. We gaan daarbij uit van wetenschappelijk onderzoek. Op websites van NRO, Voor de leraar en Google Scholar zoeken we wat bewezen werkt en hoe we dat in de klas kunnen implementeren. Ook hebben we per persoon een boekenbudget van honderd euro.” Omdat deze aanpak tijd kost, zijn er op school ondersteuners die randzaken uit handen nemen. Zo is er een activiteitencoördinator die alle feesten, partijen en uitjes regelt, zodat de leerkrachten zich op het lesgeven en het verbeteren van onderwijs kunnen focussen.

Koppeling zaakvakken en taal

De leerteams komen ook van pas als het om zaakvakken gaat, vertelt Van den Eertwegh. “In mijn leerteam van groep 7/8 misten we de samenhang in methodes. We zijn als stichting WIJS! aangehaakt bij een landelijk initiatief om de zaakvakken thematisch en geïntegreerd aan te bieden. Dit Nederlands Kennis Curriculum draait nu als pilot op onze school. We ontwikkelen nu zelf thematische lessen voor de zaakvakken en proberen daar taalvakken als begrijpend lezen en woordenschat aan te koppelen. Ook hierbij geldt: we beginnen met de basis. We zijn bijvoorbeeld bezig met het thema Keti Koti. Daarbij zorgen we eerst dat leerlingen veel over het onderwerp te weten komen. Pas als ze de basiskennis beheersen, gaan we die toepassen in opdrachten.”

De nieuwe aanpak van de school werpt zijn vruchten af. Voordat Drie Koningen met basisvaardigheden aan de slag ging, schommelden de resultaten op het randje van een zwakke school. Inmiddels scoort de school ruim boven het landelijk gemiddelde en is het team gemotiveerd het onderwijs elke dag nog beter te maken.   

Meer weten?

• Zo geef je rekenles aan de hand van het directe instructiemodel.
• Hoe Close Reading leerlingen betere lezers maakt.
• Aan de slag met basisvaardigheden? Op de website van Onderwijskennis staat beschreven hoe je dat aanpakt op het gebied van lezen, schrijven en taal en van rekenen.
• SLO ontwikkelde een programma voor het versterken van de basisvaardigheden van leerlingen in het primair en voortgezet onderwijs.
• Hoe denken leraren over basisvaardigheden? Teacher Tapp vroeg het en verwerkte de antwoorden in een infographic over basisvaardigheden.