Stappenplan geeft grip op overprikkeling en agressie

Sommige leerlingen zijn snel overprikkeld wat soms kan overslaan in agressief gedrag. Met een gevisualiseerd stappenplan kunnen zowel de leerlingen als leraren agressieproblemen voorkomen en dat blijkt in de praktijk positief te werken. Ontdek hoe je overprikkeling kunt voorkomen.

Een veelheid aan prikkels en indrukken of een onrustige omgeving kunnen ervoor zorgen dat leerlingen overprikkeld raken. Soms leidt dat tot agressief of ander ongewenst gedrag. Als leraar kun je dat op verschillende manieren aanpakken. Belangrijk is om te zorgen voor rust en duidelijkheid, zodat leerlingen in een veilig leerklimaat aan leren toekomen.

Stappenplan voor preventie overprikkeling

Onderwijsgroep Buitengewoon voor speciaal basisonderwijs, voortgezet- en praktijkonderwijs in Venray,  heeft een werkwijze ontwikkeld om overprikkeling en ook agressief gedrag van leerlingen structureel te voorkomen. Leraren en leerlingen werken met een gevisualiseerd stappenplan in de vorm van een piramide met vier stappen. De nadruk ligt op preventie, zelfsturing en groei. De vier stappen zijn: 

1. Basisgroep
   Hierbij vraagt de leerling hulp aan de leraar in de groep en kan hij bijvoorbeeld met een koptelefoon gaan werken.
2. Stilteruimte
   De leerling kan tot rust komen in de stilteruimte, waar hij zelf kan bepalen wat hij gaat doen en hoelang.
3. Achterwachtgroep
   De leerling gaat aan het werk in een apart groepje met een leraar.
4. Time-out ruimte
   Een aparte ruimte waar de leerling, als het echt niet gaat, moet blijven tot hij rustig is, onder begeleiding van een leraar.

Duidelijkheid voor leerling en leraar

De ervaring van leraren is dat de piramide handig is omdat in één oogopslag duidelijk is welke stappen er zijn om te voorkomen dat de spanningen te hoog oplopen. Het resultaat van de aanpak is dat er minder agressie of overprikkeling voorkomt, minder leerlingen naar de time out-plek hoeven en zij meer zelfsturing ontwikkelen. Voor leraren is het prettig dat er meer uniformiteit is in handelen en de onderlinge afspraken duidelijk zijn. Ook voor leerlingen is deze eenduidigheid positief.

Meer weten?

• Leraren die vriendelijkheid met duidelijkheid combineren slagen er beter in orde te houden in de klas.
• Ontdek hoe je het gedrag van leerlingen consequent en speels kunt beïnvloeden.
• Op schoolenveiligheid.nl vind je praktische handvatten om agressief gedrag te verkleinen en te werken aan een sociaal veilige school.
• Zo voorkom je overprikkeling bij hooggevoelige leerlingen.