De Gouden Weken voor een goed begin van het schooljaar
Het proces van groepsvorming begint na een vakantie weer helemaal opnieuw: de leerlingen verkennen elkaar, de leraar en de regels. Daarom is dit een belangrijke tijd om een goed pedagogisch klimaat in de klas te creëren. Daar heb je de rest van het jaar plezier van. Kijk hoe basisschool De Meulebeek de Gouden Weken gebruikt om een goede basis voor een fijne sfeer te leggen.
De beginweken van het schooljaar zijn goud waard om een basis te leggen voor een fijne sfeer in de klas. Als leraar speel je een essentiële rol bij de groepsvorming in deze eerste, belangrijke weken. Daar heb je de rest van het schooljaar profijt van. Jeanne van Maarseveen van basisschool De Meulebeek laat in deze video zien hoe en waarom zij aandacht schenkt aan de Gouden Weken.
Vijf fasen van goede groepsvorming
Groepsvorming bestaat uit vijf fasen die een groep in ongeveer zes weken doorloopt. Na deze weken zijn de rollen, normen en waarden grotendeels bepaald voor de rest van het jaar. Boaz Bijleveld beschrijft in zijn boek ‘De Gouden Weken 2.0’ hoe dat werkt en waarom. Na elke zomervakantie, bij elke nieuwe leraar, vindt er weer een nieuwe groepsvorming plaats. Ook gaandeweg het schooljaar kan er een nieuw groepsvormingsproces ontstaan, als er bijvoorbeeld nieuwe leerling komen. De fasen zijn:
- Forming: oriënteren
Leerlingen leren elkaar kennen, de groep zoekt naar veiligheid en structuur. - Storming: presenteren
De verhouding tussen leerlingen wordt duidelijker, wie is er een leider, wie een volger? - Norming: normeren
De regels, waarden en normen van de groep worden bepaald. Iedereen krijgt een eigen taak in de samenwerking. - Performing: presteren
De groep wordt een team en is klaar voor samenwerking. Er zijn ongeschreven regels waar iedereen zich aan houdt. - Reforming: evalueren
Het einde van het jaar of periode is in zicht. Dit afscheid geeft weer een nieuwe groepsdynamiek, denk bijvoorbeeld aan het afscheid in groep 8.
Tien tips voor de Gouden Weken
Juist in de eerste zes weken van het schooljaar is de invloed van de leraar op de groep van groot belang. Besteed daarom veel aandacht aan een positieve relatie met leerlingen. Deze tien tips uit het boek ‘De Gouden Weken 2.0’ helpen je daarmee op weg.
- Geef meer complimenten dan negatieve kritiek
- Gebruik coöperatieve werkvormen
- Ken je leerlingen: naam, gezinssituatie, hobby’s, talenten, etc.
- Laat de leerlingen jou kennen
- Doe iedere dag een groepsvormende activiteit
- Maak samen groepsregels: hoe willen we dit jaar dat we in de groep met elkaar omgaan?
- Geef complimenten klassikaal en bestraf een-op-een
- Maak aan het begin van het jaar persoonlijk contact met alle ouders
- Bespreek regelmatig het doel van schoolregels en klassenregels
- Geef je collega een goede overdracht voor de eerste dag van het nieuwe schooljaar
Drama als groepsvormende activiteit
Op basisschool Rehobothschool in Kampen leert de leraar de leerlingen en zichzelf met een theaterblik te kijken naar het groepsproces. Dit stimuleert niet alleen de creativiteit van kinderen maar leert ze ook op speelse wijze dat er meerdere manieren zijn om ergens op te reageren. Ze leren improviseren en situaties vanuit verschillende rollen (schrijver, regisseur, speler en toeschouwer) te bekijken. Deze activiteit, waarbij ook de leraar een actieve rol speelt, heeft een positief effect op de groepsvorming.
Meer weten?
- Goed contact met ouders is ook belangrijk in de Gouden Weken. Lees daar meer over in het artikel Zo werk je goed samen met ouders in het basisonderwijs.
- Zoek je inspiratie voor groepsvormende activiteiten? Bekijk dan de spelensite en het lesmateriaal op Klascement.
- Bij een onrustige klas waar de sfeer niet goed is, kan sport bijdragen aan een positieve groepsdynamiek.
- Op gedrag.nl vind je een Fijne klas bingo en een spel om het schooljaar goed mee te starten.
- Vergeet niet om naar buiten te gaan. Het schoolplein is een prima plek voor groepsvormende spellen waarbij je lekker kunt bewegen. Lees hier het antwoord van de Kennisrotonde op de vraag: Levert fysiek bezig zijn met spel en beweging een bijdrage aan sociaal en emotioneel leren?
