Meer leren door te reflecteren
Reflecteren helpt leerlingen bewust na te denken over wat ze vooraf, tijdens en na het leerproces leren. Maar dat gebeurt niet vanzelf. Als leraar speel je een sleutelrol: door de juiste vragen te stellen, help je leerlingen verder. In de video’s bij dit artikel zie je hoe reflectie werkt in de praktijk, op zowel een basisschool voor speciaal onderwijs als een gymnasium.
In bovenstaande video is te zien hoe Monica Noordhuis, leerkracht in groep 5/6 van sbo Koningin Julianaschool in Culemborg, van het reflecteren zelf een les maakt. Via een leesladder helpt zij haar leerlingen een mening te vormen over lezen: wat vinden ze ervan en hoe kunnen ze het leuker gaan vinden?
Reflecteren met vo-leerlingen
Janny Raterink, wiskundeleraar op het Bonifatius College in Utrecht, laat haar leerlingen reflecteren tijdens de laatste tien minuten van de les. Leerlingen zijn zo bewuster bezig met het leerproces zelf. Bekijk het voorbeeld in de video.
Aan de slag met reflecteren in de les
Wil je zelf aan de slag met reflecteren? Dat kan vooraf, tijdens en na de les. Bepaal eerst wat je ermee wilt bereiken en kies dan het beste moment.
Reflectie voor de les
Reflectie voor de les is geschikt als hulpmiddel bij het onderzoeken van verschillende keuzemogelijkheden. Leerlingen kunnen argumenten voor of tegen een bepaalde keuze zo beter op een rijtje zetten en consequenties beter overzien.
Reflectie tijdens de les
Reflectie tijdens de les vormt een feedbackmoment. Het houdt leerlingen bij de les. Begin door aan te geven wat je ziet en spiegel zo de klas. Vraag vervolgens door en geef goede mondelinge feedback. Geef aan wat er goed gaat en wat er nog beter kan. Op basis daarvan kun je leerlingen adviseren over vervolgstappen. Dit geeft ze de gelegenheid om na te denken over hun eigen leerproces.
Reflectie na de les
Reflectie na de les betekent dat je met je leerlingen terugblikt en nieuwe doelen stelt voor de volgende les. Zo vormt de afronding van je les tegelijkertijd een vertrekpunt voor de volgende keer. Ook bij reflectie na de les is het geven van effectieve feedback belangrijk. Waarbij ook de dingen die minder goed gaan benoemd mogen worden. Let op: begin bij het geven van feedback altijd met dingen die goed gaan.
Meer weten?
- Zo gebruik je de feedback van leerlingen om je eigen lessen nog beter te maken.
- Lees in het overzichtsartikel Effectieve feedback in de klas van Onderwijskennis wat de voorwaarden zijn voor effectieve feedback in de klas.
- In het artikel Kind-coachgesprek: met goede feedback leerdoelen halen lees je hoe je via gesprekken kinderen verder helpt in hun leerproces.
- Deze natuur- en scheikundeleraar zet beeldsamenvattingen in als vertrekpunt voor een reflectiegesprek.
- Ontdek hoe je video kunt inzetten om leerlingen te laten reflecteren op hun gedrag.
