Wat zijn succesfactoren voor effectief leesonderwijs?
Vloeiend en vlot lezen is de basis voor begrijpend lezen. Daarnaast ontwikkelen leerlingen hun woordenschat als ze goed kunnen lezen. Hoe besteed je op de juiste manier aandacht aan leesonderwijs? Lees meer over de succesfactoren voor effectief, technisch leesonderwijs.
In bovenstaande video benadrukt leesexpert Miriam Krijnsen hoe belangrijk het is om als leraar een inspirerende leesomgeving te creëren. Expliciete leesinstructie, doelen stellen en bespreken of die doelen zijn gehaald, zijn belangrijke succesfactoren.
8 succesfactoren voor effectief technisch leesonderwijs
De volgende 8 tips dragen bij aan succesvol technisch leesonderwijs:
1. Besteed aandacht aan leesmotivatie
Leesmotivatie heeft invloed op de leesvaardigheid. Hoe groter het leesplezier, hoe meer leerlingen lezen en hoe beter de leesvaardigheid. Voorlezen en een inspirerende leesomgeving helpen daarbij. Lees meer tips en bekijk de video’s in de artikelen op Leraar24 Hoe stimuleer je meer leesmotivatie bij leerlingen? of 7 tips om je klas aan het lezen te krijgen.
2. Creëer voldoende tijd voor lezen
Geef het een dagelijkse plek in het rooster en laat merken dat lezen belangrijk is. Creëer extra tijd voor zwakke lezers. Zij hebben per week ongeveer 4 keer 15 minuten extra instructie nodig. Lees meer in de artikelen Hoe je technisch lezen in groep 3-4 kunt verbeteren met Connect Lezen of Hoe je zwakke lezers naar een hoger niveau kunt brengen met RALFI.
3. Zorg voor een rijke leeromgeving
Een leesomgeving met een gevarieerd boekenaanbod en aantrekkelijke materialen inspireert leerlingen. Denk aan strips, theaterlezen, prentenboeken, kranten, tijdschriften, gedichten, informatieve boeken en digitale boeken. Lees hierover meer in het artikel Leesvaardiger met e-boeken in groep 3.
Het is belangrijk dat het aanbod aansluit bij de interesses en belevingswereld van leerlingen. Breng de interesses van leerlingen in kaart en bespreek met de bibliotheek de mogelijkheden voor wisselcollecties. Met wisselcollecties kun je beter aansluiten op de interesses van leerlingen. Andere manieren om samen te werken met bibliotheken vind je op de website Bibliotheek op school.
4. Geef expliciete leesinstructie
Leren lezen gaat niet vanzelf, maar moet geleerd worden. Bij een effectieve leesinstructie is het belangrijk dat je duidelijk uitlegt en veel hardop voordoet. Een methodiek hiervoor is voor-koor-door die uit drie stappen bestaat: eerst voorlezen, dan in koor en vervolgens zelfstandig.
5. Houd rekening met verschillen tussen leerlingen
Besteed extra tijd aan instructie en begeleide inoefening met de zwakke lezers. Zorg dat ze zich competent voelen door complimenten te geven en hun groei zichtbaar te maken. Stel daarnaast hoge eisen aan goede lezers en zorg voor uitdaging. Door je les op te bouwen volgens het directe instructiemodel kun je op drie niveaus differentiëren.
6. Stel duidelijke, hoge en realistische doelen
Dit draagt bij aan betere opbrengsten op het gebied van technisch lezen. Door steeds de zone van de naaste ontwikkeling op te zoeken, kun je het maximale uit een leerling halen. Daarvoor is het wel belangrijk dat je als leraar op de hoogte bent van de leesdoelen in het curriculum en welke leesmoeilijkheden in verschillende periodes aan bod komen. Lees op leerlijnentaal.nl meer over de referentieniveaus, tussendoelen en de leerlijn technisch lezen.
7. Zorg voor geïntegreerd taal- en leesonderwijs
Lezen, schrijven, spreken, spelling en woordenschat komen meestal los van elkaar aan de orde in de les. Dat is jammer, want lezen en taal worden leuker en leerzamer als ze geïntegreerd aangeboden worden. Leerlingen vinden losse lesjes vaak saai en zien niet wat ze er in de praktijk aan kunnen hebben. Daarnaast zorgt het voor een overladen programma. Je boekt veel tijd- en leerwinst door onderdelen van het curriculum in samenhang aan te bieden. Lees hier meer over in het artikel Geïntegreerd taalonderwijs maakt de taalles leuk en effectief.
8. Monitor het proces van leerlingen
Dit kun je doen door te observeren en de leesontwikkeling van leerlingen te meten en te analyseren. Zorg ervoor dat je precies weet wat een leerling al beheerst en wat nog niet. Van daaruit kun je de juiste vervolgdoelen stellen en je onderwijs aanscherpen. Vraag advies van een collega of de intern begeleider bij het bepalen van de leesinterventies.
Meer weten?
- Stichting lezen biedt meer informatie over leesbevordering en het stimuleren van leesplezier.
- Bekijk de antwoorden op de Kennisrotonde over de inzet van tutorlezen voor technische leesvaardigheid en met welke oefenmethodes je het technisch lezen in groep 3 kunt verbeteren en in hoeverre zijn niveauverschillen tussen leerlingen bij technisch lezen stabiel?
- Lees op de website van SLO meer over de doelen van leesonderwijs en hoe je die kunt bereiken.
